Kuipers en RIVM moeten modellen coronamaatregelen openbaar maken, oordeelt rechter

Dat maakte statisticus Fritsander Lahr, die het Wob-verzoek indiende, zondag op sociale media bekend. De bestuursrechter deed afgelopen vrijdag uitspraak in de zaak. Aan het vonnis gingen twee zittingen, waaronder een bestuursrechtszitting op 25 november 2022, en een bezoek van de rechter aan het RIVM vooraf.

De vrij te geven informatie betreft de modellen waarmee het RIVM het reproductiegetal – de beruchte R-waarde – berekende en de impact van coronamaatregelen bepaalde. Zo beweert het gezondheidsinstituut onder andere dat door de maatregelen van maart 2020 125.000 ziekenhuisopnames zouden zijn voorkomen.

“In technische briefings op 20 mei en 25 juni 2020 probeerde het RIVM het effect van de coronamaatregelen te kwantificeren,” schreef Lahr op 23 september 2020 in het Wob-verzoek aan het ministerie van VWS, waar minister Hugo de Jonge toen de scepter zwaaide. “Graag ontvang ik het model dat hiervoor is gebruikt, inclusief alle daarvoor benodigde gegevens en aannames. Ook wil ik graag de berekeningen die het RIVM hiervoor heeft uitgevoerd.”

Lahr stelde in het Wob-verzoek ook vragen over de R-waarde, die zo’n grote rol speelde bij het instellen van ingrijpende maatregelen. “Het RIVM publiceert in haar weekbericht steeds een berekening van de zogenaamde R. Het hiervoor gebruikte model en/of berekening wil ik graag ontvangen inclusief de gebruikte datasets.”

Excuus De Jonge

Minister De Jonge weigerde om aan het Wob-verzoek van Fritsander Lahr tegemoet te komen. Hij beriep zich daarbij op de privacywetgeving. De data zouden namelijk medische persoonsgegevens bevatten. Volgens het RIVM was er sprake van ‘verknoping van persoonsgevoelige informatie met modelcode’, waardoor de gevraagde gegevens niet mochten worden vrijgegeven.

De rechter maakte vrijdag korte metten met dit argument. “De rechtbank oordeelt dat de minister de rekenmodellen datasets niet integraal heeft mogen weigeren. De minister kan deze datasets geanonimiseerd verstrekken door alle tot een persoon te herleiden (bijzondere) persoonsgegevens te verwijderen,” zo luidde het oordeel van de Rechtbank Midden-Nederland, die minister Kuipers twaalf weken de tijd gaf om aan het verzoek te voldoen. De laatste kan overigens ook nog in hoger beroep gaan. “Nu afwachten of minister Kuipers niet binnen zes weken opnieuw in hoger beroep gaat,” aldus Lahr.