Hoe Marion Koopmans het lab-lek in Wuhan onder de pet wilde houden

Covid-19 lablek-theorie

In het virologische instituut in Wuhan, China wordt er al sinds 2003 onderzoek gedaan naar coronavirussen. In 2019 werden de eerste mensen in Wuhan besmet met het coronavirus SARS-CoV-2. De kans dat het virus afkomstig zou zijn uit het nabije laboratorium werd, onder meer door vijf prominente experts, aannemelijk geacht. In februari 2020 schreven deze experts een artikel voor het wetenschappelijke blad Nature Medicine waarin ze de optie van een lek uit het Chinese lab openlieten. De belangrijkste auteur Kristian Andersen noemde het lablek-scenario zelfs ‘’zo verdomd waarschijnlijk omdat ze dit soort werk daar al deden en moleculaire data volledig in lijn met dit scenario zou zijn geweest’’.

Mede door inbreng van Marion Koopmans en Ron Fouchier, twee Nederlandse virologie professoren die beiden verbonden zijn aan het Erasmus MC, werd het oorspronkelijke artikel afgewezen. Over een mogelijk lablek kon beter niet geschreven worden omdat ‘’het alleen maar tot complottheorieën zou leiden’’, aldus Koopmans. Ook Fouchier wilde verder geen aandacht schenken aan de mogelijkheid van een laboratoriumlek als aandrijver van de wereldwijde coronapandemie. ‘’Er zouden dan onnodige discussies ontstaan over de veiligheidssituatie in laboratoria en het zou toekomstig onderzoek kunnen verhinderen.’’
Gebaseerd op niet-wetenschappelijke gronden werd de lablek-theorie daarom uitgesloten.

Dubieuze rol van Koopmans

Dat Koopmans op ongegronde wijze een sleutelrol heeft gespeeld in het verdrijven van de lablek-theorie is dubieus te noemen. De invloed van Koopmans heeft ervoor gezorgd dat vanaf maart 2020 de lablek-theorie wordt afgedaan als een complottheorie. Sindsdien is de algemeen aanvaardde verklaring van het ontstaan van de coronapandemie zoönose. Op een markt in Wuhan zou het virus van dieren overgesprongen zijn op mensen.

Uit mail- en chatverkeer dat tussen Koopmans en de vijf auteurs van Nature Medicine heeft plaatsgevonden komt naar voren dat Koopmans zich niet met wetenschap maar met politieke keuzes bezighield. Ze moedigde de auteurs onder andere aan om de theorie dat het coronavirus op een markt in Wuhan vrijgekomen zou zijn aan te hangen. Over een mogelijk lablek moest gezwegen worden. In maart 2020 werd een aangepaste versie van het artikel gepubliceerd. In lijn met het gegeven advies van Koopmans.

Twee video’s maken duidelijk hoe Koopmans te werk is gegaan. In een presentatie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) zet ze de lablek-theorie weg als een ‘belachelijke’ suggestie. In een Zembla reportage uit 2021 geeft zij aan dat ze bij het begin van de corona uitbraak ‘’geen enkele associatie maakte met het virologische laboratorium in Wuhan’’.

De oorsprong van het coronavirus is nog altijd punt van discussie. Alhoewel er niet met 100% zekerheid kan worden vastgesteld dat het COVID-19 virus afkomstig is uit een Chinees lab getuigt de mailcorrespondentie tussen Koopmans en de auteurs ervan dat dit wel een reële mogelijkheid is.

Dit artikel is gepubliceerd door Maurice de Hond op maurice.nl en met toestemming herschreven. De PowerPointpresentatie uit de video is hier te vinden.