De discussie rond een onvoorwaardelijk basisinkomen is actueler dan ooit. Het zou betekenen dat iedereen in Nederland een vast bedrag per maand krijgt, zonder dat daar iets tegenover staat. Biedt een onvoorwaardelijk basisinkomen een duurzame uitkomst voor onze onzekere toekomst, of is het niets meer dan een utopie?
De ondergang van het MKB als gevolg van de coronamaatregelen, de torenhoge nationale schuld en de alsmaar oplopende inflatie zorgen ervoor dat de financieel-economische toekomst er niet rooskleurig uitziet. Hilde Latour ziet invoering van een basisinkomen als dé oplossing voor de huidige problematiek.
Hilde Latour is vice-voorzitter van Basic Income Earth. Op basis van verricht onderzoek en maatschappelijke experimenten is zij groot voorstander van een onvoorwaardelijk basisinkomen: “De toeslagenaffaire is een uitstekend voorbeeld dat voorkomen had kunnen worden met een basisinkomen. Het begint al met alle inkomensafhankelijke toeslagen die kunnen verdwijnen als je iedereen een onvoorwaardelijk basisinkomen geeft. Daarnaast kosten de compensaties die nu gegeven worden veel geld.”
Een basisinkomen zorgt er volgens Latour ook voor dat het leven van mensen verbetert: “Als ergens een basisinkomen wordt ingevoerd, dan zie je dat mensen spontaan dingen organiseren waardoor hun leven verbetert. In Afrika zou dat bijvoorbeeld kunnen zijn het opzetten van een drinkwatervoorziening. In Nederland zou het kunnen betekenen dat mensen creatiever worden, of meer voor elkaar gaan zorgen.”
Er is ook kritiek op het idee van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen. Zo zouden mensen geen motivatie meer hebben om te werken, waardoor er minder geld wordt gegenereerd vanuit de samenleving. Maar volgens Latour is deze kritiek onterecht: “Dit is ontkracht door onderzoek dat is uitgevoerd in Finland. Daar heeft men langdurig werklozen een basisinkomen gegeven. Het was opvallend dat mensen juist meer gingen werken; ook de mensen met jonge kinderen. Ze kunnen makkelijker werk vinden waarbij ze hun tijd zelf kunnen indelen.”
Ook zijn veel mensen sceptisch vanwege het feit dat het World Economic Forum zich hard maakt voor een universeel basisinkomen. Maar het basisinkomen dat Latour voor ogen heeft, ziet er anders uit: “Klaus Schwab en zijn vrienden roepen dat ze een universeel basisinkomen gaan invoeren. Dat is uiteraard gelieerd aan een sociaal kredietsysteem. Mijn antwoord daarop is dat een basisinkomen onvoorwaardelijk moet zijn. Dus dat is het tegenovergestelde van een sociaal kredietsysteem.”
Bekijk ook blckbx today van maandag 7 maart, waarin het basisinkomen verder wordt besproken.
Stichting blckbx is een stichting zonder winstoogmerk die primair wordt gefinancierd door de donaties van haar eigen publiek. Voor de mensen, door de mensen en met de mensen is waar we voor staan.
Hoewel we zorgdragen om de kosten zo minimaal te houden, zijn er toch doorlopende kosten om gedegen professionele onafhankelijke content te maken. Hierbij valt te denken aan de techniek, de regie, de redactie, de webredactie en het onderhoud van de studio. Daarom kan blckbx alleen voortbestaan via het eigen publiek, dus door jou.
Als je deze uitzending waardeert en de urgentie van Nederlands grootste onafhankelijk nieuwsplatform inziet, dan kan je meehelpen om de continuïteit van blckbx te waarborgen. Alleen door (regelmatige) donaties kunnen wij immers onafhankelijke content blijven produceren en dit verder uitbreiden, met als doel om met elkaar – en met steeds meer – de wereld beter te begrijpen.
Reacties
Ik kan wel begrijpen waarom er 'moeilijk' wordt gedaan om een basisinkomen in te voeren.
Enerzijds zou het fantastisch zijn als er niemand meer is die honger hoeft te lijden: al heb je er door omstandigheden moeite mee om mee te gaan in de soms (voor de 'gewone man') complexe bureaucratie van regeltjes, om te voldoen aan de voorwaarden van een uitkering (verkerende in een emotioneel belastende situatie bijv.)..., er is geen reden meer tot angst omdat er tóch wel voor je wordt gezorgd. Menig individu op het randje e/o in de goot van de samenleving zullen vooraan in de rij staan...
Er is ook een andere invloedfactor:
veel mensen in de samenleving hebben een baan waar ze energie mee opdoen.
Mensen die gelukkig zijn met hun onafhankelijkheid, de uitdagingen, de sociale contacten en doordrenkt zijn met zingeving. Ofwel, het soort werk die naast het salaris een betekenisvolle aanvulling/invulling biedt aan de waarde van het bestaan.
Maar, niet álle arbeid heeft de mogelijkheid om te voorzien in deze luxe. Ik weet er alles van. Werk waarbij je hele dagen lang doosjes van een lopende band moet halen bijvoorbeeld. Of werk waarbij je fabrieken schoon dient te houden, waarvan de bijdrage belangrijk is, maar zichtbare resultaten uitblijven. Hele werkdagen lang bloemen in een kistje doen, dagen lang producten in een folie wikkelen... Het is arbeid dat nodig is, en mensen kunnen dankbaar en laagdrempelig hun brood verdienen. Echter, hoe belangrijk het is dát het er is, het is vaak wel 't soort werk dat je alleen doet omdat het nodig is voor inkomsten, werk dat geld oplevert maar weinig of geen bijdrage levert aan zingeving, gevoel van betekenis, uitdaging of wat dan ook.
Het zijn natuurlijk ook vaak, en geheel binnen de logica van (moraal en) liberalisme de laagst betaalde banen.
Maar dan is er dat basisinkomen waarvan je rondkomen kan en je een keuze wordt gegeven: kiezen om naar je werk te gaan en (mentaal) geledigd thuis te komen, of voor een klein bedrag minder de vrijheid te genieten om je leven in te vullen met die dingen die in zingeving kunnen voorzien: er zullen er zijn voor wie de keuze snel is gemaakt.
Dergelijke, overigens niet onbegrijpelijke, reacties zijn zaken die niet weggekeken kunnen worden.
Ander voorbeeld is een heel directe: ik ken een man (noem even Piet) die al jarenlang een uitkering geniet. Het mooie wel is dat hij op eigen initiatief zich inzet voor de gemeenschap met diverse vrijwilligerswerk. Piets' insteek: 'ik doe al dat vrijwilligerswerk, en vind dús dat de staat daar wel iets tegenover stellen mag.
Niet eens zo'n gek idee, toch?
Maar waar ik hem soms over hoor is een (hoewel milde) klacht om het feit dat hij maar een kleine uitkering krijgt (voor zoveel vrijwilligerswerk) terwijl er velen zijn die gelijkwaardige arbeid verrichten met een vol salaris .
Hij houdt zich vast aan zijn principes, maar hij vindt het wel onrechtvaardig.
En hiermee heb je wederom een component te pakken die van invloed zijn kan op de houdbaarheid van een basisinkomen.
Dit zijn slechts twee voorbeelden van meerdere waar ik nooit iets over hoor in de motivaties achter het basisinkomen: mensen die reageren, mensen die anticiperen in het shiften van motivaties om voor zichzelf meest gunstige situaties te creëren als (vanuit onvermijdelijk evolutionair perspectief) volstrekt natuurlijk principe.
Het is net als met geld: iemand die er niet veel van heeft past zijn behoeftes erop aan, en leeft in de overtuiging dat 'ie niet méér ervan nodig heeft om een goed leven te leiden. Maar geef hem een miljoen, en de vertrouwde kaders worden overbodig.
Zonder rekenschap te geven van invloeden en gevolgen van moraal en ethiek zouden we wel eens voor verrassingen kunnen komen te staan...
Hoewel..., verrassingen...
Ik heb onmenselijk grote moeite met mensen als Schwab en consorten (hun idealismen). Maar dat doet niets af aan de flinke dosis intelligentie waarover ze moeten beschikken. Met tunnelvisie wel, daar twijfel ik niet aan - zichzelf klemgerelativeerd door overtuigingen, maar ik denk dat ze met hun academische achtergrond wel degelijk op de hoogte zijn van oorzaken, invloeden en gevolg.
Simpel: het lopende band-werk kan met een handomdraai worden geautomatiseerd. En de mensen met het basisinkomen, daar kan een tegenprestatie voor worden verlangd, zoals vrijwilligerswerk. En hoewel dit bijna aannemelijk klinkt, wordt hiermee wel een stukje zelfbeschikking afgenomen: de overheid die voor jou (in later stadia) beslissen kan wat jij wel of niet mag doen. En het is een voorwaarde die ze stellen kúnnen omdat zij jou in je levensonderhoud voorzien. En tel daarbij even op de technologische (controle-)mogelijkheden van deze tijd.
Het idee van Hilde (in de video), de voorwaarde om dit te financieren via alternatieve, van overheid onafhankelijke, geldstromen is lijkt hier een oplossing op te bieden.
Want daar is dan tóch weer de staat die inkomsten nodig heeft die om te zorgen voor onderhoud aan stabiliteit en infrastructuur in en van het land. Hoe onafhankelijk het basisinkomen ook zijn mag, ik kan me er niet iets bij voorstellen dat de overheid beslist dat deze mensen geen belasting hoeven te betalen.
Maar dán weer..., als deze mensen wél belasting gaan betalen vanuit onafhankelijke geldstromen betekent per definitie dat de onafhankelijkheidswaarde van het geld ter ziele gaat: is het niet vanuit de overheid, is het wel vanuit onszelf omdat we met de aan de norm rechtgetrokken voorwaarden ons recht op gelijkwaardigheid verlangen kunnen.
En zie: de staat wrijft in z'n handjes en vindt een geweldige manier om het onafhankelijke salaris te koppelen aan de reguliere geldstroom om aan de wens van het volk te voldoen. De overheid heeft de controle over jouw inkomsten tóch in handen gekregen.
Toch ben ik een groot voorstander van de (minimum) dekking bij onvoorziene omstandigheden zoals we die al decennia lang kennen in Nederland. Wat heet: dankzij die dekking (in eens kritische omstandigheden) heb ik nog een kans gekregen mijn leven te hervatten. Ik ben er dan ook erkentelijk voor die kans toen te hebben gekregen.
Toch is er nog altijd de ethiek van (onze) natuur, de 'core' van het bestaan: ieder organisme op de hele planeet, en al miljoenen jaren lang, heeft altijd moeite moeten doen om aan zijn eten te komen. Er zijn geen uitzonderingen.
Wij daarentegen hebben een beschaving ontwikkeld met de mogelijkheid tot een zekere dekkingsgraad. En zolang de waarde van de dekking behouden blijft is dit ook prima te onderhouden.
Daar staat echter wel tegenover dat, wanneer de noodzaak komt te vervallen om moeite te doen voor eigen leven, bepaalde menselijke eigenschappen (in eerste instantie vooral morele) in gevaar komen die juist voorzien in het vermogen tot zelfbeschikking...
En hiermee wil ik terugkoppelen naar de idee van The Great Reset. Het komt natuurlijk wel heel erg mooi uit: het verlies van behoefte aan zelfbeschikking in een streven naar een surveillancemaatschappij waarin slechts van mensen verwacht wordt dat ze 'volgen'. Hij, Klaus Schwab, heeft het zelf immers ook gezegd, iets indirect, en ik citeer:
' [The Great Reset...] will affect individual liberties'.
Punt van aandacht hierin is dat dit uit een interview komt met hem en Thierry Malleret (co-auteur The Great Reset): een heel betoog van een uur lang over zijn visie op de great reset, met alle beoogde ambities en veranderingen besproken terwijl de invloed op en van de mens totaal niet in beeld komt. Op één puntje na, tussen neus en lippen door:
'it will affect (our) individual liberties'....
Dat was als een mokerslag, want dit terloopse benoemen van verlies van individuele vrijheden wekt de indruk of het verlies van de meest fundamentele waarden slechts als 'collateral damage' wordt beschouwd!
In Finland werkt het wel? Misschien, maar je kan niet zomaar landen vergelijken omdat er sprake is van verschillende culturen, een andere geschiedenis met verschillende levensstijlen. In 'ruststand' (stabiele toestand) zijn de verschillen misschien gering; Ze worden pas toetsbaar op de langere termijn en zijn volgens mij niet betrouwbaar genoeg om representativiteit te bieden met een enkel onderzoek.
Basisinkomen..., het is allemaal niet zo eenvoudig. Ik ben er geheel niet op tegen, zeker niet. Maar ik denk wel dat dat er veel bij komt kijken om, ook voor de langere termijn, zoiets tot een succes te laten worden.
Basisinkomen zorgt voor een systeembreuk. Het huidige systeem is gebaseerd dat het private inkomen belast wordt en met die belasting het publieke inkomen gefinancierd wordt. Door het instellen van een basis inkomen (lees bijstand+) valt de bodem uit de prikkel om tot zelfvoorziening te komen. De WEF stelt dat je niets zult bezitten en daarbij gelukkig zult zijn. Dit is communisme 2.0 en leidt tot kwalitatieve lethargie. De nut of noodzaak je best te doen om je te ontwikkelen en daarbij je te onderscheiden vervalt. Alleen door dwang en een sociaal kredietsysteem kunnen constructieve ontwikkelingen zich manifesteren. Zie China.
De vrijheid om je te ontwikkelen naar je eigen competenties wordt hiermee beperkt.
Arbeidskosten zijn de factor om tot productie automatisering te komen. Alles wat op LBO en MBO niveau werkt, kan relatief eenvoudig geautomatiseerd worden. Het probleem voor de fabrikaten ontstaat dat hun afzet hiermee in het geding komt. Want als zo weinigen voldoende inkomen hebben om de producten van die fabrikant af te nemen, dan kan je als fabrikant nooit efficiënt en effectief produceren. Dit was de reden waarom de Sovjet Unie nooit succesvol is geweest.