Mobiele Eenheid wil meer niet-dodelijke wapens kunnen inzetten

Afgelopen zaterdag kondigde de politie een paraatheidsprogramma aan, dat in 2023 van start gaat en wat het politieapparaat moet versterken en innoveren. Naast investeren in opleidingen en trainingen en het verbeteren van de uitrusting, ligt ook de uitbreiding van de huidige geweldsmiddelen voor de Mobiele Eenheid (ME) daarbij op tafel.

Het wapenarsenaal moet volgens de politie uitgebreid worden vanwege het toegenomen gebruik van geweld in 2020 en 2021 tegen de oproerpolitie.

Coronademonstratie

Politiechef Frank Paauw verwijst daarbij specifiek naar de coronademonstratie op 19 november 2021 in Rotterdam. Deze liep zo uit de hand dat er door agenten uiteindelijk op burgers is geschoten. Hierbij was een dodelijk slachtoffer te betreuren, dat op beelden overigens niet bij rellen betrokken leek te zijn.

Volgens Paauw is de impact van de demonstratie in Rotterdam nog steeds voelbaar. “Tijdens dergelijke excessen zien we dat onder de demonstranten zich mensen mengen die goed georganiseerd en voorbereid lijken. Ze beschikken over extreem zware explosieven, zoeken de confrontatie en kunnen zich met behulp van sociale media snel verzamelen.”

Ook constateert hij dat de politie door een deel van de bevolking niet meer gezien wordt als neutrale instantie, maar zelf partij is geworden bij rellen en demonstraties. “Het is daarom de vraag of de beschikbare middelen nog volstaan bij de uitoefening van onze taak,” aldus Paauw.

Het arsenaal van agenten bestaat momenteel uit een dienstwapen, een uitschuifbare wapenstok en pepperspray. ME’ers hebben daarnaast nog een lange wapenstok. Bovendien zijn er hondengeleiders met surveillancehonden, ME’ers te paard en maken zij gebruik van waterkanonnen en traangasgranaten.

Een deel van ME-commandanten zou het wapentuig echter willen uitbreiden. “Zij ervaren een gat tussen de huidige bewapening en uiteindelijk het vuurwapen,” aldus Paauw.

Negatief advies

Volgens onderzoekers is dat onterecht. Net als bij een eerder onderzoek in 2018 werd in opdracht van de korpsleiding dit jaar de toegevoegde waarde van niet-dodelijke wapens onderzocht, zoals verfpatronen, klapkogels en rubberen kogels. Het onderzoek concludeerde echter weer dat de voordelen niet opwegen tegen de nadelen, waaronder de veiligheidsrisico’s.

In het onderzoeksrapport Less than lethal weapons voor de Mobiele Eenheid luidt de conclusie dat maatschappelijk draagvlak hiervoor onwaarschijnlijk is. Ook staat er: “Of de geweldincidenten in 2020 en 2021 in aard en aantal ook daadwerkelijk ernstiger en omvangrijker waren dan in eerdere jaren is niet goed vast te stellen.”

Het onderzoek zet daarnaast grote vraagtekens bij de veiligheid van de extra wapens: “Ook bij de huidige, moderne vuurwapens van de Nederlandse politie mist meer dan de helft van de afgevuurde, gerichte schoten doel. Bij schieten met welk wapen dan ook tijdens grootschalige ordeverstoringen is door de hectiek en de vele omstanders de kans op het raken van onschuldigen des te groter.”

Geen aanleiding voor nieuw geweldmiddel

“De niet-letale wapensystemen die nu mogelijk worden heroverwogen voor de Nederlandse politie, worden elders in Europa en in de Westerse wereld zwaar bekritiseerd of zijn zelfs alweer afgeschaft vanwege de eerdergenoemde ongewenste gevolgen en risico’s. Daar komt bij dat het voorval op 19 november 2021 in Rotterdam het vierde in zijn soort is in Nederland in 56 jaar. Het nu invoeren van een of meer less than lethal weapons in Nederland met deze aanleiding is politiek-bestuurlijk niet logisch.”

Wel constateren de onderzoekers een aantal zaken die wat hen betreft beter kunnen. Die liggen op het vlak van onder meer de informatiepositie, de besluitvorming, de aansturing, de opleiding en training, de capaciteit en het beter inzetten van de bestaande less lethal middelen zoals traangas. Ook de huidige ME-uitrusting verdient aanpassing. Bijvoorbeeld door meer bescherming aan zij- en achterkant en betere gehoorbescherming in de helm.

Gevoelens ME'ers

Ondanks de negatieve aanbeveling van de onderzoekers, lijkt het erop dat de korpsleiding mogelijk toch overgaat tot uitbreiding van het wapenarsenaal.

“We doen al veel goed en leren van onze fouten, maar er is aanleiding de openbare ordehandhaving te versterken en door te ontwikkelen. We betrekken de onderzoekers daar ook bij,” verzekert Paauw. “Als de verbeteringen zijn doorgevoerd, bekijken we ook heel nadrukkelijk of de huidige geweldsmiddelen voldoen. Want we begrijpen de gevoelens van de ME’ers heel goed.”