Pandemieverdrag weer springlevend, kabinet gaat onderhandelen met WHO

In mei werd op de World Health Assembly, de jaarvergadering van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), een reeks door de Verenigde Staten voorgestelde bepalingen in stemming gebracht. De bepalingen hadden de opmaat moeten zijn voor het in werking treden van het pandemieverdrag in 2024.

Veel Afrikaanse landen, en landen als China, Brazilië en Rusland vreesden echter dat ze door het verdrag veel van hun autonomie op het gebied van volksgezondheid zouden moeten overdragen aan de WHO, in het geval de organisatie ooit zou besluiten om eenzijdig een pandemie uit te roepen.

De landen voelden zich vooral overvallen door een aantal aanvullende bepalingen die door de Verenigde Staten aan het begin van de gezondheidstop op het laatste moment waren ingebracht. De bepalingen werden mede daardoor op de slotdag van de top verrassend weggestemd. Het pandemieverdrag leek toen, in ieder geval voorlopig, van de baan.

Nieuwe poging

Uit een brief van de regering blijkt nu dat de voorstanders van het pandemieverdrag, waaronder Nederland, een poging gaan doen om het verdrag alsnog in 2024 te laten aannemen op de World Health Assembly.

De brief aan de Kamerleden met de plannen werd vandaag openbaar gemaakt door Tweede Kamerlid Pepijn van Houwelingen van FVD.

“Zojuist een brief ontvangen van de regering," schrijft hij op Twitter. “De onderhandelingen over het pandemieverdrag gaan dit najaar beginnen en het verdrag zal in 2024 worden vastgesteld. Het is overduidelijk dat het kabinet ons gezondheidsbeleid uit handen gaat geven aan de WHO.”

In de brief beschrijft het kabinet hoe het het pandemieverdrag en de rol van de Wereldgezondheidsorganisatie voor zich ziet. “Internationale samenwerking en solidariteit zijn cruciaal om een pandemie het hoofd te bieden,” schrijft de regering. “De inzet van Nederland is erop gericht tot bindende afspraken te komen voor verbeterde gezamenlijke preventie, paraatheid en bestrijding van pandemieën in alle landen van de wereld. Hierbij moet worden samengewerkt met relevante multilaterale instellingen, waarbij een centrale rol is weggelegd voor de WHO.”

Ook staat in de brief dat het kabinet vindt dat het voor een effectieve mondiale gezondheidsarchitectuur belangrijk is om ‘fragmentatie van gremia, regelingen en structuren tegen te gaan, zodat de internationale gemeenschap bij toekomstige ernstige grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen beter is voorbereid’. Hierbij is een centrale rol weggelegd voor de WHO, die daarvoor door de lidstaten voldoende uitgerust moet worden om die rol naar behoren te kunnen vervullen, zo stelt het kabinet in de brief.

Op dit moment worden vooral nog inhoudelijke elementen verzameld, die de kern kunnen vormen van het instrument. Op basis hiervan zal een eerste zogenaamde ‘working draft’ worden opgesteld. Deze working draft zal tijdens de tweede bijeenkomst van de Intergovernmental Negotiating Body (INB) eind juli worden besproken.

In herfst onderhandelingen

In het najaar zullen naar verwachting de daadwerkelijke onderhandelingen van start gaan. Volgens de regering is het de bedoeling dat het pandemieverdrag in 2024 wordt vastgesteld door de World Health Assembly. De 194 bij de WHO aangesloten landen zullen dan wel eerst in meerderheid voor het verdrag moeten stemmen.