Politie beboet: Inzet camera-auto’s bij handhaven coronaregels schond privacy

In het voorjaar van 2020 hebben de gemeente Rotterdam en de politie gedurende vijf weken twee auto’s ingezet die waren uitgerust met 360-graden-camera’s. Hiermee werd gecontroleerd of mensen wel 1,5 meter afstand van elkaar hielden. De auto’s zonden de beelden live naar een meldkamer. Wanneer de controleurs het nodig achtten, konden zij direct contact opnemen met handhavers.

Met camera-auto’s zijn gedetailleerde beelden van mensen verzameld en opgeslagen. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) concludeert dat de politie op twee manieren de wet heeft overtreden.

Risico’s niet beoordeeld

Voorafgaand aan het maken van de camerabeelden heeft de politie geen analyse uitgevoerd naar de mogelijke privacyrisico’s. Zo’n analyse wordt een data protection impact assessment (DPIA) genoemd. Volgens de AP was een DPIA wel nodig, omdat de politie had kunnen weten dat de inzet van camera-auto’s waarschijnlijk een hoog privacyrisico opleverde. Er werd bij de inzet van deze rijdende camera’s namelijk gebruikgemaakt van een nieuwe technologie.

Overtreding Wet politiegegevens

Daarnaast overtrad de politie de Wet politiegegevens (Wpg), omdat het in de openbare ruimte persoonsgegevens verzamelde van grote groepen mensen, die waarschijnlijk niet wisten dat er beelden werden verzameld en hoe ze werden gebruikt. De politie heeft deze overtreding erkend. De AP legt hiervoor een boete van 50.000 euro op.

Bovenmatig en niet noodzakelijk

Ook op momenten dat er geen overtredingen van coronamaatregelen zoals groepsvorming werden geconstateerd, maakten de camera-auto’s op verschillende dagen herkenbare beelden van mensen. Dit gebeurde bovendien ook buiten de aangewezen ‘hotspots’, onderweg van de ene naar de andere locatie.

Op die manier werden te veel beelden verzameld en opgeslagen, die niet noodzakelijk waren voor de handhaving van de coronaregels. Ook deze overtreding van de Wpg heeft de politie erkend. Hoewel de AP toezicht houdt op de naleving van de Wpg, kan het voor deze overtreding geen boete opleggen.

“Je wilt in Nederland vrij over straat kunnen lopen. Zonder dat je hoeft te verwachten dat de overheid vanuit rondrijdende auto’s scherpe opnames van je maakt. En dat die naar een meldkamer gaan, zodat de overheid je kan identificeren en desgewenst tegen je kan optreden", zegt AP-bestuurslid Katja Mur. "En áls de overheid al met dergelijke geavanceerde technieken zou moeten surveilleren, dan moeten vooraf de risico’s in kaart zijn gebracht. Zodat de overheid op tijd kan nadenken hoe ze op een zorgvuldige manier met die risico’s om moet gaan.”