Raad van State wijst wetsvoorstel kabinet voor spreidingswet af

Op dit moment is het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COa) afhankelijk van vrijwillige medewerking van gemeenten om opvangplaatsen voor asielzoekers mogelijk te maken. Met de zogenoemde spreidingswet wil de regering dat veranderen. De wet moet gemeenten wettelijk verplichten om asielzoekers op te vangen. Het wetsvoorstel behelst geen tijdelijke noodwet maar een permanente regeling voor een nieuw stelsel van asielopvang. Het stelsel zou er ook voor moeten zorgen dat de opvang van asielzoekers beter wordt verspreid onder de gemeenten. Dit zou de onderlinge solidariteit moeten bevorderen.

De Raad van State heeft het wetsvoorstel van het kabinet voor de spreidingswet vandaag echter afgewezen omdat er nogal wat haken en ogen aan kleven. "De complexiteit zit in het feit dat gemeenten aan de ene kant opvangplaatsen bij de minister kunnen aanbieden en daarbij een bonus kunnen ontvangen en aan de andere kant, op een later moment, binnen de provincie met elkaar moeten afstemmen welke gemeenten de overige opvangplaatsen gaan realiseren,” aldus de Raad van State in haar advies. “Dat leidt tot onduidelijkheid over de precieze taakstelling. De verdelingsprocedure en de ingebouwde financiële prikkels hebben bovendien een competitief element in zich en dragen niet bij aan de solidariteit tussen gemeenten die de regering op het oog heeft.”

Onduidelijkheden

Daarnaast zijn er volgens de Raad veel aspecten uit het wetsvoorstel nog onduidelijk, bijvoorbeeld over de precieze rol van provincies en die van het COa. Ook de termijn waarbinnen de gemeenten de opvangplaatsen moeten realiseren is niet duidelijk. Die duidelijkheid is wel nodig is voor bijvoorbeeld het interbestuurlijk toezicht en de afhandeling van juridische procedures. Ook zijn veel aspecten van het wetsvoorstel nog niet uitgewerkt, zoals hoe de verdeling van opvangplaatsen over provincies en gemeenten precies tot stand komt.

De verdeling raakt echter de kern van het wetsvoorstel en kan niet zonder meer op een later moment in bijvoorbeeld een algemene maatregel van bestuur worden geregeld, stelt de RvS. "Het feit dat veel aspecten uit het wetsvoorstel nog niet uitgewerkt zijn, zorgt er ook voor dat partijen die over het wetsvoorstel zijn geraadpleegd, onvoldoende in staat waren om de gevolgen voor de uitvoering goed in kaart te brengen. Ook zijn adequate financiële randvoorwaarden nodig."

Het advies van de RvS is niet bindend, maar wordt doorgaans door het kabinet wel opgevolgd. Dat zou betekenen dat de regering opnieuw naar de tekentafel moet, wil het gemeenten wettelijk kunnen dwingen tot het opvangen van asielzoekers.