Dat zijn de belangrijkste bevindingen uit een maandag verschenen rapport van onderzoekers van de Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht en Radboud Universiteit. De onderzoekers onderzochten de gevolgen van de coronacrisis voor de rechtspraak in het straf-, civiele-, jeugd- en vreemdelingenrecht. “In die rechtsgebieden gaat het vaak om kwetsbare burgers”, aldus prof. dr. Marijke ter Voert, die namens de Radboud Universiteit betrokken was bij het project. “Denk aan het voortduren van detentie, het uithuisplaatsen van een kind en het opbouwen van een bestaan in een nieuw land.” Volgens onderzoeker Eddy Bauw van de Universiteit Utrecht was het in jeugdbeschermingszaken voor rechters onmogelijk om te controleren of partijen zich ‘in een veilige situatie bevonden’.
Geen fysiek contact met advocaat
Naast jongeren waren ook vreemdelingen niet gebaat bij het online rechtspreken, vanwege het niet simultaan kunnen vertolken. Verdachten van strafzaken moesten afstand doen van hun aanwezigheidsrecht. Nadeel voor iedere partij was dat fysiek contact met advocaten niet mogelijk was. Voor het onderzoek werden enquêtes afgenomen onder rechtzoekenden, zijn interviews gehouden met advocaten, rechters en andere betrokkenen en is een grondrechtenanalyse uitgevoerd.
Veel fysieke zittingen werden tijdens de coronacrisis vervangen door online varianten, of hybride zittingen. In sommige gevallen werden zaken zelfs telefonisch of schriftelijk afgehandeld. Dat zorgde, zeker in de eerste fase van de crisis, voor communicatieproblemen en technische storingen.
Investeren in kwaliteit digitale zittingen
De onderzoekers hebben tot slot een aantal aanbevelingen voor de toekomst. “Er moet een toetsingskader komen dat de basis vormt voor de beslissing van de rechter over wanneer wordt gekozen voor een schriftelijke behandeling, fysieke of (hybride) digitale zitting,” meent Ter Voert van de Radboud. "Ook moet worden geïnvesteerd in de kwaliteit van digitale zittingen, bijvoorbeeld op het gebied van technologie en ondersteuning, zodat deze als een volwaardig alternatief voor fysieke zittingen door kunnen gaan.”
Reacties