Kaag had als minister tijdens COVID illegaal nevenfunctie bij WHO-organisatie, blijkt uit Wob

De onthullingen werden vandaag gedaan door data-onderzoeker Wouter Aukema. “Mag een minister nevenfuncties hebben? Nee,” zegt Aukema. “Sigrid Kaag was Board-member van de GPMB (2018 - 2021). En verzweeg dit voor de Tweede Kamer. Premier en minister VWS moeten hiervan hebben geweten.”

Het is bewindspersonen niet toegestaan om betaalde of onbetaalde nevenfuncties te hebben, volgens de integriteitsregels voor Kamerleden en bewindspersonen. In het geval van Kaag gaat het als bestuurslid bij GPMB ook nog eens om een nevenfunctie met conflicterende belangen.

Global Preparedness Monitoring Board

De Global Preparedness Monitoring Board (GPMB) werd na de uitbraak van het ebolavirus in West-Afrika in 2018 opgericht door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Wereldbank, en wordt gefinancierd door onder andere de Bill & Melinda Gates Foundation, Wellcome Trust en Duitsland. De organisatie spant zich in voor internationale samenwerking om uitbraken van pandemieën te voorkomen. Ook maakt de club zich hard voor het pandemieverdrag van de WHO.

Volgens Aukema kreeg GPMB in de loop der jaren invloed op de G7 en G20, en riep het op tot 'gigantische investeringen in COVID-19’. Ook wordt in de Wob-documenten aangetoond dat Tedros Adhanom Ghebreyesus, de directeur van de WHO, Kaag op persoonlijke titel benaderde vanwege haar affiniteit met de SDG-agenda van de Verenigde Naties (VN) en het World Economic Forum (WEF).

Kaag werd tot twee keer toe ontraden om toe te treden, blijkt uit de documenten.

Dubbele pet ingewikkeld

In een e-mail die op 3 september 2018 werd verstuurd naar het ministerie van Buitenlandse Zaken valt te lezen: “Een dubbele pet is ingewikkeld voor een zittende minister en als donor, die aan het parlement verantwoording verschuldigd is over bijdragen aan WHO.”

Tussen 2018-2021 hebben ambtenaren herhaaldelijk gesignaleerd dat er nog steeds geen verantwoording is afgelegd aan de Tweede Kamer over haar nevenfunctie. “Ik vind dit heel kwetsbaar,” schreef een ambtenaar op 3 juni 2022.

"De Tweede Kamer wist dus drie jaar lang niet van haar dubbele pet en conflicterend belang," constateert Aukema.

'Wob geeft gedonder'

Ambtenaren voorzien in maart 2022 ook dat er 'gedonder' zal komen van het Wob-verzoek. "Vanwege de vele emails hierover, en herhaalde signalen, dat ‘R’ nooit verantwoording aflegde aan de Tweede Kamer, zijn nooit opgepakt."

Op 27 mei 2021 deelde Kaag de GPMB en WHO mee dat ze haar lidmaatschap niet verlengde en betuigde ze haar steun aan ‘Build Back Better’. Voor haar daadwerkelijke aftreden ontstond er nog ophef vanwege een verklaring van de GPMB aan de G7 en G20. Deze verklaring is door Kaag als lid en minister ondertekend.

In het statement roept de GPMB op tot forse investeringen in COVID-19 (acht miljard), in aanvulling op de reeds aangekondigde investeringen vanuit de Wereldbank en het IMF. De verklaring is onder meer naar de G7- en G20-leden gestuurd. De G20 ging daardoor akkoord.

Onderaan het twitterdraadje vat Aukema samen: "Kaag handelt in strijd met het Handboek Integriteit, negeert twee keer het advies om geen zitting te nemen in de GPMB, negeert meerdere adviezen om verantwoording af te leggen aan de Tweede Kamer en pas na het aantreden als minister van Buitenlandse Zaken verlengt ze haar lidmaatschap niet."

Sigrid Kaag heeft nog niet gereageerd.