Coronahoofdrolspelers Rutte, De Jonge en Van Dissel pas in 2025 openbaar verhoord

De Tijdelijke commissie Corona (TCC) zal binnenkort haar onderzoeksplan naar de Tweede Kamer sturen, meldt het AD. Het doel is om ‘lessen te trekken uit de coronapandemie’ om ‘beter voorbereid te zijn op een volgende gezondheidscrisis’. De enquête zal diverse lockdownmaatregelen onderzoeken, zoals schoolsluiting en de avondklok, evenals de situatie in verpleeg- en ziekenhuizen.

De TCC is de commissie die het onderzoek uitvoert in aanloop naar de parlementaire enquête over het coronabeleid. Een parlementaire enquête is het meest ingrijpende middel dat de Tweede Kamer kan gebruiken om haar controlerende taak uit te oefenen

Mondkapjesdeal

Volgens de TCC zal echter geen specifiek deelonderzoek naar de omstreden mondkapjesdeal met Sywert van Lienden worden verricht. Hoewel er nog onduidelijkheid bestaat over de rol van voormalig CDA-minister Hugo de Jonge in de grote bestelling, vinden commissieleden het niet logisch om hier specifiek onderzoek naar te doen. "Sywert is al onderwerp van onderzoek,” zegt een commissielid. Het OM doet momenteel onderzoek naar Van Lienden en zijn partners. Een ander lid zegt: "Sywert is een boef, er zullen altijd boeven zijn. Daarom richt de commissie zich op de structuren achter de deal.”

Eén lid van de enquêtecommissie zegt dat het ook ingewikkeld is om de mondkapjesdeal te onderzoeken omdat onafhankelijk Kamerlid Pieter Omtzigt in de beginfase van de coronacrisis banden had met Van Lienden. “Het zou jammer zijn als Pieter daardoor niet bij de verhoren kan zijn.”

Nog jaren onderzoek

De commissie zal zich daarentegen wel richten op de structuren erachter. De coronacrisis was namelijk zo omvangrijk dat het onderzoek nog jaren zal duren en het grootste deel van de tijd zal de commissie bezig zijn met dossieronderzoek en gesprekken achter de schermen. Naar verwachting zullen hoofdrolspelers als Hugo de Jonge, Mark Rutte (VVD), Jaap van Dissel en Ernst Kuipers (D66) opdraven vanaf mei 2025, na de geplande verkiezingen voor de Tweede Kamer.

Het onderzoeksvoorstel zal binnenkort naar het parlement worden gestuurd, maar het is onzeker of de leden van de voorbereidende commissie ook plaatsnemen in de permanente enquêtecommissie. Het werk vergt namelijk dat een parlementariër voor een lange periode fulltime ermee bezig is. Leden van kleine fracties, zoals Wybren van Haga, en solo-Kamerleden als Omtzigt en Liane den Haan kunnen zich dat moeilijk veroorloven.

Hoewel de commissie met Pepijn van Houwelingen (Forum voor Democratie) en Van Haga (BVNL) twee uiterst coronasceptische leden heeft, leidde dit niet tot grote inhoudelijke verdeeldheid. Wel was er flink wat gedoe over de publieke uitingen van de parlementariërs over corona: vaak houden Kamerleden zich op de vlakte over het thema waarnaar ze onderzoek doen. Maar één commissielid zegt: “We stellen vragen als: heeft het kabinet het juiste besloten met de kennis van dat moment? Wat je ook van corona vindt: het antwoord op die vraag willen we allemaal weten.”

Khadija Arib

Oud-Kamervoorzitter Khadija Arib fungeerde eerder als voorzitter van de coronacommissie. Zij legde haar rol als voorzitter neer en stapte op uit de Tweede Kamer na beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag. Commissieleden spraken destijds tegen De Telegraaf uit dat ze niet blij waren met het vertrek van de ‘kritische en onafhankelijke’ Arib.