Viruswaarheid verliest rechtszaak ING en wordt ‘effectief verboden’

De rechterlijke uitspraak heeft desastreuze gevolgen voor Viruswaarheid. Volgens Engel en zijn jurist Jeroen Pols wordt de stichting ‘effectief verboden’. Viruswaarheid en ING liggen al langer met elkaar in de clinch. Het onderlinge vertrouwen werd door verschillende incidenten ernstig geschaad.

Zo zou de stichting geprobeerd hebben een klantonderzoek van ING te omzeilen door zonder toestemming de naam en statuten van Viruswaarheid aan te passen, waarmee de belangen van de bank geschaad zouden zijn. Maar Engel zegt dat hij hier altijd open over is geweest richting ING. Ook leende hij 50.000 euro van de stichting voor de aankoop van een stuk grond op het Canarische eiland Fuerteventura. Voor de in 2019 aangekochte grond moest een termijnbetaling gedaan worden en ING wilde niet meewerken aan een overbruggingskrediet. Hoewel het bedrag binnen enkele maanden werd terugbetaald, oordeelde de rechter dat het een ‘serieuze aanwijzing’ was voor belangenverstrengeling.

Engel verbaast zich over het vonnis dat stelt dat ING terecht de bankrelatie heeft opgezegd. “We hebben reeds twee rechtszaken tegen ING gewonnen. In die vonnissen werd duidelijk een andere afweging gemaakt. In dit derde vonnis wordt niet onderbouwd waarom er nu opeens 180 graden wordt gedraaid,” zegt hij.

Hectische beginfase

Het conflict tussen Viruswaarheid en ING is voor een groot deel te herleiden tot de hectische beginfase van de stichting. In mei/juni 2020 bleek dat veel mensen bereid waren te doneren voor de financiering van rechtszaken tegen de staat, om zo de coronamaatregelen aan te vechten. Omdat Viruswaarheid nog niet beschikte over een eigen bankrekening, gebruikte Engel hiervoor de ING-rekening van de eerder dat jaar door hem opgerichte stichting DancaMundo, dat volgens haar statuten dansonderwijs wil ondersteunen en stimuleren. Die rekening werd tot dat moment nog niet gebruikt en daarom zag de Viruswaarheid-voorman ook geen risico op belangenverstrengeling.

Openheid

Engel is hier altijd open over geweest richting ING. “Bij de oprichting van de stichting in juni 2020 zijn we naar ING gegaan en hebben we de situatie uitgelegd,” zegt hij. “We erkenden dat we de rekening gebruikten van de eerdere stichting, die niet voor dat doel is opgericht.” Het omzetten van de rekening bleek niet mogelijk, maar ING werkte aanvankelijk wel mee aan een oplossing: “Op aanraden van ING hebben we een nieuwe rekening aangevraagd, die dan omgewisseld zou kunnen worden met de oude rekening.”

Echter, in plaats van een nieuwe rekening te verstrekken, startte ING op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) en de Wet op het financieel toezicht (Wft) een klantonderzoek naar Viruswaarheid. Nadat DancaMundo en Viruswaarheid middels een statutenwijziging fuseerden, maakte Engel dit kenbaar aan de bank. “ING doet alsof wij op slinkse wijze met een statutenwijziging het klantenonderzoek hebben ontweken. Dat is een pertinente leugen,” zegt Engel. “We zijn daar altijd open over geweest.”

Tijdelijke ordemaatregel

In november 2020 zegde ING de bankrelatie op, omdat zij het vertrouwen in de stichting hadden verloren. Engel was het niet eens met die beslissing en spande een kort geding aan. In juni 2021 oordeelde de rechter in het voordeel van Engel, waarna de bank de bevroren rekening weer beschikbaar moest stellen en de relatie met Viruswaarheid in elk geval gedurende vier maanden moest voortzetten. Het ging toen dus om een tijdelijke ordemaatregel. Maar na die periode liet de bank weten alsnog van de stichting af te willen. Engel stapte opnieuw naar de rechter, omdat hij vindt dat Viruswaarheid recht heeft op een zakelijke bankrekening, vooral omdat andere banken daartoe niet bereid zijn.

OM-onderzoek

Engel wijst ook op het onderzoek naar Viruswaarheid dat het Openbaar Ministerie (OM) in februari 2022 afrondde. Hoewel het OM kleine onregelmatigheden vaststelde bij de fusie, concludeerde het dat ‘de donateurs erop kunnen vertrouwen dat het geld dat ze bijeen hebben gebracht gebruikt wordt voor waarvoor de stichting is opgericht’. Mede vanwege bestuurlijke wijzigingen binnen de stichting, die reeds in 2020 waren doorgevoerd, zag het OM dan ook geen reden voor verdere stappen: “Er zijn verder geen onregelmatigheden geconstateerd en het bestuur van de stichting is versterkt door het benoemen van medebestuurders en een raad van toezicht. Het OM concludeert dat op grond hiervan geen verdere civiele stappen tegen de stichting en/of bestuurder(s) noodzakelijk zijn.”

‘Heel vreemd vonnis’

Engel vindt het daarom een ‘heel vreemd vonnis’. Het onderbouwt niet waarom nu anders wordt geoordeeld dan in eerdere rechtszaken. “Twee eerdere vonnissen en het OM zeggen dat er geen, of slechts een zeer beperkt risico is: de lening is terugbetaald, er is een raad van toezicht en er zijn meerdere bestuursleden. Dus dat zou geen argument moeten zijn, maar dat is het nu ineens wel. Waardoor dan?” vraagt hij zich af. “Één van de overwegingen van de eerdere rechters was dat het leek alsof ING niks met de stichting te maken wilde hebben vanwege haar opvattingen,” voegt hij eraan toe. “Dus die rechter had heel goed door wat er eigenlijk aan de hand was, namelijk censuur. Waar is dat argument in dit vonnis gebleven?”

Monddood

De uitspraak heeft volgens Engel desastreuze gevolgen, omdat andere banken Viruswaarheid niet willen aannemen als klant, vanwege het ‘controversiële gedachtengoed’. Uit onderzoek van NRC in 2021 bleek inderdaad dat banken regelmatig rekeningen blokkeren van organisaties die zij beschouwen als ‘verspreiders van nepnieuws over corona en vaccinaties’. “Dit is een heel duidelijk teken dat democratie en rechtspraak niet langer bestaan in Nederland,” zei Engel tegen het AD. “We kunnen de doelen van de stichting nu niet meer nastreven.”

“Verdient dat hele gebeuren met Spanje de schoonheidsprijs? Nee, maar daarvoor zitten we niet in de rechtbank. We zitten hier voor het prevaleren van het recht, en in dat opzicht voldoen we aantoonbaar aan alle standaarden en reglementen. Wat ons steekt is dat alles wat op de zitting besproken is, niet in het vonnis terugkomt, inclusief onze bewijzen,” voegde hij eraan toe.

Volgens Jeroen Pols, jurist van Viruswaarheid, wordt de stichting zo monddood gemaakt. “Dit is ernstig. Als wij geen bankrekening meer hebben, dan ben je niet meer in staat een tegengeluid te laten horen.”