‘Kaag kán privacybelofte over digitale euro helemaal niet waarmaken’

Vanmiddag vindt in de Tweede Kamer het commissiedebat plaats over de nu al omstreden digitale euro. Vooraf, tijdens en na afloop van het debat zal programmamaker Flavio Pasquino live vanuit Den Haag duiding geven aan dit belangrijke onderwerp, met onder andere financieel journalist Arno Wellens. De live-uitzending is via deze link te bekijken.

Privacy verleden tijd

Deskundigen zoals Wellens waarschuwen dat de komst van de digitale bankmunt grote negatieve gevolgen zal hebben voor de privacy van mensen. Waar je met contant geld nog anoniem aankopen kunt doen, is dat met een digitale centrale bankmunt onmogelijk. Iedere transactie is volledig traceerbaar, stellen zij. Bovendien kan het geld zo geprogrammeerd worden dat het alleen aan bepaalde zaken, binnen een bepaald gebied of binnen een bepaalde termijn uitgegeven kan worden. Ook kan de centrale bank door het instellen van negatieve rente de koopkracht uithollen. Gekoppeld aan een digitale identiteit leiden deze ontwikkelingen volgens critici tot een sociaal kredietsysteem, waarin vrijheid en anonimiteit tot het verleden behoren.

Loze belofte Kaag

Voorafgaand aan het debat stuurde minister van Financiën Sigrid Kaag een Kamerbrief waarin ze onder meer uiteenzet hoe belangrijk lidstaten privacy vinden bij de ontwikkeling van de digitale euro. “De identiteit van bij een transactie betrokken partijen dient niet te worden onthuld aan de centrale bank of aan derde partijen die niet bij de transactie betrokken zijn,” aldus Kaag, die zichzelf vervolgens tegenspreekt door te stellen dat 'meer privacy moet worden toegestaan bij kleinere en minder riskante transacties'.

Dinsdag verstuurde minister Kaag ook een tweet waarin ze Nederlanders gerust wilde stellen. "Nederland vindt het belangrijk dat de privacy van gebruikers gewaarborgd blijft bij de komst van een digitale euro," zei Kaag. De minister beloofde dat ze zich daar namens Nederland voor in zal zetten.

“Dat kan niet,” stelt Arno Wellens in een reactie onder de tweet van de minister. “Kaag zet zich in voor iets dat niet kan. Wees eerlijk, dit is al verloren.”

Account based

Volgens Wellens wordt de digitale euro een account based – rekening-gebaseerd – CBDC. In tegenstelling tot een op tokens gebaseerd CBDC maakt een rekening-gebaseerd ontwerp gebruik van de verificatie van de identiteit van gebruikers, ‘geworteld’ in een digitaal ID-systeem.

"Dat staat allemaal al op de website van de Europese Commissie," zegt hij. ”Er komt een apart inlogsysteem, gefinancierd met coronageld. Alles digitaal en geregistreerd.”

In 2021 gaf de toonaangevende Bank for International Settlements (BIS) in een verkenning al aan dat haar voorkeur uitgaat naar een rekening-gebaseerd CBDC op basis van digitale ID.

Digitale euro afgekraakt

Hoe Nederland denkt over de digitale euro en het bericht van Sigrid Kaag blijkt uit de score van haar twitterbericht. Op het moment van schrijven werd de tweet slechts 96 keer geliked. Wel staan er inmiddels al 1.703 vrijwel alleen maar negatieve reacties onder, waaronder dus een van Arno Wellens.

Ook ondernemer Hans van Tellingen reageerde: “Dat gaat natuurlijk mis, mevrouw. Het is wel degelijk een controle-instrument. En dat moeten we niet willen. Graag bepaal ik zelf hoe vaak ik reis, welke producten ik koop en of ik wel of niet gezond leef. U weet precies waar ik over heb. Toch?”