COVID-commissie wil Von der Leyen aan de tand voelen over vaccindeal Pfizer

De Europarlementariërs die de COVID-19 commissie van het Europees Parlement leiden, hebben besloten om de voorzitter van de Europese Commissie te vragen om in het openbaar te verschijnen voor het panel. Dat blijkt uit een verklaring die exclusief naar Politico is gestuurd door de voorzitter van de COVID-19 commissie, de Belgische Europarlementariër Kathleen Van Brempt.

De wetgevers willen Von der Leyen vragen naar haar rol in de onderhandelingen met Pfizer, waarbij op kosten van de Europese belastingbetaler voor miljarden euro’s aan vaccins werden aangeschaft. Von der Leyen hield begin 2021 persoonlijk en in het geheim voorbereidende onderhandelingen met Pfizer. In de aanloop naar dit contract zou Von der Leyen tekstberichten hebben uitgewisseld met Albert Bourla, Chief Executive van Pfizer. Tot op heden weigert ze om openbaar te maken wat precies besproken is.

"De Europese Unie heeft tijdens de pandemie veel overheidsmiddelen besteed aan de productie en aankoop van vaccins,” aldus Van Brempt in de verklaring. "Het Parlement heeft recht op volledige transparantie over de modaliteiten van deze uitgaven en de voorafgaande onderhandelingen die eraan voorafgingen."

JA21-Europarlementariër Rob Roos reageert op Twitter enthousiast op de beslissing van de commissie COVID-19. "Ik ben verheugd dat de COVID-commissie nu heeft besloten Von der Leyen uit te nodigen voor een hoorzitting in het EP. Ik heb dit vanaf het begin gewild," aldus Roos. "Verantwoording is een integraal onderdeel van de democratie. En transparantie is een must, geen optie."

Noch de ombudsman van de EU, noch de Rekenkamer hebben een licht kunnen werpen op de duistere transacties. Het Europees Openbaar Ministerie, dat over wettelijke bevoegdheden beschikt die de andere waakhonden niet hebben, heeft een onderzoek geopend naar de vaccincontracten. Of de voorzitter van de Commissie het doelwit is van het onderzoek, geeft het OM echter niet prijs.

Het COVID-panel heeft de deal onderzocht en heeft tot nu toe zowel de Rekenkamer als de ombudsman gehoord. Bourla weigerde de dagvaarding van het panel en stuurde een ondergeschikte in zijn plaats.

Volgens de regels van het Parlement zal de uitnodiging voor Von der Leyen naar de voorzitter van het Parlement, Roberta Metsola, gestuurd worden. Die zal dan beslissen of ze Von der Leyen zal vragen om de hoorzitting bij te wonen. Metsola is lid van de centrumrechtse fractie van de Europese Volkspartij, dezelfde fractie die de Commissievoorzitter in haar functie heeft geplaatst.

De uitnodiging, als die er komt, heeft geen rechtskracht. Net als Bourla kan Von der Leyen weigeren te verschijnen. Maar nu de roep om meer transparantie steeds luider wordt, kan ze het gevoel hebben dat ze geen nee kan zeggen, meldt Politico.

Toegangsrechten Pfizer intrekken

Het is niet alleen von der Leyen die in het vizier komt van de Europarlementariërs. Van Brempt zei in haar verklaring dat de commissie ook zal vragen om de toegangsrechten van Pfizer tot het Europees Parlement in te trekken als reactie op Bourla's weigering om te getuigen. Het is in het verleden gebeurd: wetgevers stemden in 2017 voor een verbod op lobbyisten van Monsanto, nadat het bedrijf weigerde op een hoorzitting te verschijnen. Maar het is niet automatisch – het besluit zou moeten worden goedgekeurd via de interne processen van het Parlement. En individuele parlementsleden kunnen doorgaan met het aanmelden van Pfizer-lobbyisten als particuliere gasten.

Maar zelfs symbolische stappen zijn op hun plaats nu de EU-instellingen hun recente reputatieschade proberen te herstellen. "Transparantie is essentieel om het vertrouwen van onze burgers in de Europese instellingen te waarborgen," verklaarde Van Brempt.