WHO wil dat vliegtuigpassagiers mondmaskers weer gaan opzetten

Veel landen, waaronder Nederland, gaven de afgelopen weken gehoor aan de oproep van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om testplichten in te stellen voor reizigers uit China. Dit ondanks dat Chinese reizigers met COVID volgens deskundigen geen enkel gevaar vormen voor de volksgezondheid. Ook is er veel onduidelijkheid over de ernst van de uitbraak in China en het nut van verplicht testen, dat volgens Jolande Sap van het Maatschappelijk Impact Team (MIT) de verspreiding van het virus niet tegenhoudt 'maar wel goed is voor de beeldvorming'.

Vorige week liet de WHO weten niet alleen zorgen te hebben over de situatie in China maar ook over de opkomst van een nieuwe zeer besmettelijke variant, met de naam XBB.1.5. Deze variant zou zich vooral in de VS snel verspreiden. “Hoewel er geen signalen zijn dat de variant gevaarlijk is, houden we het potentiële gevaar nauwlettend in de gaten,” zei dr. Maria van Kerkhove, technisch hoofd van de COVID-19-commissie van de WHO. In de media werd de angstboodschap van Van Kerkhove en haar agentschap daarna driftig verspreid. In talkshows werd de naam XBB.1.5 er bij het publiek ook alvast flink ingestampt.

Meer maatregelen

Afgelopen dinsdag ondernam de gezondheidsorganisatie een volgende stap bij het inmasseren van nieuwe coronamaatregelen voor vliegreizigers. Catherine Smallwood, senior emergency officer van de WHO voor Europa, sorteerde voor op het uitbreiden van de testplicht voor vliegpassagiers, vanwege de opmars van de XBB.1.5-variant in de Verenigde Staten. Tijdens een persconferentie in Kopenhagen, Denemarken, zei ze dat het verplicht testen van patiënten of passagiers uit de VS ‘op dit moment’ nog niet aanbevolen wordt. Wel vindt de WHO dat landen waar veel COVID voorkomt, moeten inzetten op testen vóór vertrek.

Smallwood gaf daarbij aan dat haar organisatie reizigers uit landen met veel COVID adviseert om op langeafstandsvluchten weer gezichtsmaskers te dragen, om de verspreiding van het virus tegen te gaan.

Geen paniek

Veel wetenschappers zeggen echter dat de bezorgdheid over de variant overdreven is en wijzen erop dat deze zich niet zo snel verspreidt als door de WHO werd verwacht. Ook zien zij geen bewijs dat de kans op ernstige ziekte of overlijden groter is.

"Er is geen reden om te denken dat XBB.1.5 zorgwekkender is dan andere varianten die komen en gaan in het steeds veranderende landschap van COVID-19-mutanten," zei professor Andrew Pollard, directeur van de Oxford Vaccine Group. Dr. Aslam Dasoo, voorzitter van het Progressive Health Forum in Zuid-Afrika, zei: "Hoewel de variant XBB.1.5 een groter aantal mensen kan besmetten dan andere subvarianten, veroorzaakt hij geen ernstigere ziekte dan de andere subvarianten van omikron."

Of landen de nieuwe aanbevelingen van de WHO gaan overnemen is niet bekend. Wel hebben de VS en meer dan een dozijn andere landen al beperkingen opgelegd aan reizigers uit China en eisen zij een negatieve COVID-test.

De VS liet de eis van een negatieve COVID-test voor alle inkomende reizigers op 12 juni vorig jaar vallen, na een aanbeveling van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Wel moeten mensen die naar de VS willen reizen nog altijd bewijs van vaccinatie overleggen. Veel andere Europese landen hadden de testverplichting al eerder laten vallen: het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk beëindigden de eis in februari. In Nederland verviel de testplicht op 23 maart 2022.

Niet waarderen

Het vervallen van de verplichting om aan boord van Amerikaanse vliegtuigen mondmaskers te dragen, werd door passagiers acht maanden geleden uitbundig gevierd, zoals te zien is op onderstaande video. Veel mensen zullen de inspanningen van de Wereldgezondheidsorganisatie om weer maskers op te zetten aan boord, zeer waarschijnlijk niet waarderen.