Verzet in België tegen verminderen aantal pinautomaten

De banken ING, KBC, BNP Paribas Fortis en Belfius zijn onlangs gestart met het project Batopin, dat beoogt een netwerk te creëren van generieke – niet aan een specifieke bank gelieerde – geldautomaten, vergelijkbaar met de Geldmaat in Nederland. Dit gaat echter gepaard met een ‘drastische vermindering van hun aantal’, volgens consumentenorganisatie Testaankoop, ouderenbeweging Okra en non-profitorganisatie Financité.

Batopin

“Het gebruik van cash in België zit al lange tijd in dalende lijn,” stellen de banken. “We zijn vandaag op een punt gekomen dat het huidige netwerk van geldautomaten op verschillende vlakken suboptimaal is geworden. Enerzijds is er een overaanbod op bepaalde plekken. Anderzijds is de spreiding van geldautomaten niet mee geëvolueerd met de nieuwe vormen van wonen, werken, winkelen en mobiliteit.”

Naast het generiek maken van geldautomaten, willen de banken met het project de spreiding van geldautomaten anders gaan inrichten. “De nieuwe CASH-punten van Batopin komen op plaatsen te staan, die door de burger worden aangevoeld als intuïtief de ‘juiste’ plek om cash af te halen of te storten. Kortom, het juiste aantal geldautomaten op de juiste plaatsen,” aldus de banken.

Maar volgens de protesterende organisaties zal de herindeling juist leiden tot een kleinere beschikbaarheid van pinautomaten. “Het project beweert efficiënt te zijn door de geldautomaten beter over het hele grondgebied te verdelen. Voor Financité, Testaankoop en Okra is het belangrijkste gevolg vooral dat heel wat burgers geen toegang meer hebben tot een geldautomaat,” stellen zij in een gezamenlijke verklaring.

Stop afschaffing geldautomaten

De organisaties roepen de regering op om paal en perk te stellen aan het opdoeken van locaties waar mensen contant geld kunnen opnemen: “We vragen de regering om verdere afschaffingen van geldautomaten te blokkeren en op zijn minst terug te keren naar het aantal geldautomaten op 31 december 2021. De belofte van een geldautomaat binnen 5 kilometer voor 95 procent van de bevolking is volstrekt onvoldoende, zeker nu Batopin cijfers presenteert die rekening houden met automaten op ‘vogelvlucht’-afstand.”

Uit een studie van het Waals Instituut voor Evaluatie, Prognose en Statistiek blijkt dat geldautomaten weliswaar binnen een straal van 5 kilometer komen, maar dat dit hemelsbreed is en dat over de weg vaak veel grotere afstanden afgelegd moeten worden.

Daarom stellen de organisaties voor dat Batopin ernaar streeft dat minimaal 95 procent van de bevolking binnen een straal van 2,5 kilometer (over de weg) toegang heeft tot een geldautomaat, en minimaal 98 procent van de bevolking binnen een straal van 5 kilometer. En iedere gemeente zou moeten beschikken over minimaal één automaat per 1.500 inwoners.

De organisaties stellen verder dat door gebrek aan een wet die de banken verplicht de toegang tot contant geld te garanderen, het aantal geldautomaten en bankfilialen constant afneemt. In België sloot er in 2020 en 2021 iedere dag een filiaal. “Hierdoor dreigt de digitale kloof nog groter te worden en daarom moet de regering onderhandelingen voeren die leiden tot een verplichting voor banken om de toegang tot een geldautomaat te garanderen. Als er geen aanvaardbaar en bindend akkoord komt, zal het nodig zijn snel over te gaan tot wetgeving,” aldus Testaankoop, Okra en Financité.