Zorgen om hoge kunstmestprijzen: honger aan de horizon?

Wereldwijd testen boeren – voor het eerst in de geschiedenis en allemaal tegelijkertijd – de grenzen van hoe weinig kunstmest ze kunnen gebruiken zonder hun oogst te verpesten. De voorspellingen zijn somber, volgens Bloomberg.

De ontwikkeling van het Haber-Boschproces aan het begin van de twintigste eeuw, die nog steeds wordt gebruikt om kunstmest te maken, stelde boeren in staat om hun opbrengsten enorm te verhogen. De landbouwindustrie is sindsdien afhankelijk geworden van kunstmest. Hoewel de bodemsamenstelling per land verschilt, geldt over het algemeen: meer kunstmest betekent meer oogst.

Minder en mogelijk slechter voedsel

Het International Fertilizer Development Centre (IFDC) waarschuwde onlangs dat een vermindering van het kunstmestgebruik de rijst- en maïsopbrengsten ernstig zou kunnen verkleinen. Boeren in China, India, Bangladesh, Indonesië en Vietnam – de grootste rijstproducenten ter wereld – strooien minder kunstmest uit. Dit kan leiden tot een vermindering van de productie met 10 procent, wat neerkomt op ongeveer 36 miljoen ton rijst, genoeg voedsel om een half miljard mensen te voeden. In West-Afrika verwacht het IFDC zelfs dat de rijst- en maïsopbrengsten dit jaar met een derde zullen afnemen. In Brazilië, de grootste sojabonenproducent ter wereld, zou een verlaging van het kaliumgebruik met 20 procent kunnen leiden tot een opbrengstdaling van 14 procent.

Er zijn ook zorgen dat minder gebruik van kunstmest zal resulteren in gewassen van mindere kwaliteit. Gary Millershaski, voorzitter van de Kansas Wheat Commission, zei tegen Bloomberg dat de ‘grootste angst’ van de commissie is dat boeren dit jaar mogelijk geen of minder stikstof hebben gebruikt. Dit zou tot een lager eiwitgehalte en dus ‘tarwe van mindere kwaliteit’ kunnen leiden.

Kunstmestprijzen door het dak

Vergeleken met begin 2020 zijn de prijzen voor de grondstoffen van kunstmest – stikstof, fosfaat en kalium – momenteel drie tot vier keer zo hoog. De scherpste stijging vond het afgelopen jaar plaats. Hiervoor zijn verschillende redenenen aan te wijzen.

De explosief gestegen prijs van aardgas is een zwaarwegende oorzaak, want aardgas is de belangrijkste grondstof voor stikstofkunstmest. De westerse sancties tegen Belarus en Rusland – zeer belangrijke kunstmestproducenten – hebben gezorgd voor minder aanbod en dus hogere prijzen. Het afnemende aanbod op de markt heeft China – een grote fosfaatproducent – ertoe aangezet om de export te beperken en een voorraad voor binnenlands gebruik aan te leggen, waardoor het tekort nog groter wordt. Door de wereldwijde coronamaatregelen was de toeleveringsketen voor chemicaliën al ernstig verstoord.

Gevolgen

Hoewel het kunstmestprobleem voor de gemiddelde stedeling misschien als een ver-van-mijn-bedshow klinkt, zal iedereen ermee te maken krijgen. In zelfs het minst verstorende scenario zullen stijgende kunstmestprijzen leiden tot lagere oogstopbrengsten en hogere supermarktprijzen voor alle producten. Melk, rundvlees en verpakt voedsel worden allemaal nog duurder. Dit kan – ook in het Westen – maanden of zelfs jaren duren. In ontwikkelingslanden, die nu al moeite hebben met de voedselvoorziening, kan het op korte termijn leiden tot ondervoeding en politieke onrust.

Stijgende voedselprijzen, zonder dat de inkomens meestijgen, leiden al sinds jaar en dag tot sociale onrust. In 2008 en 2011 veroorzaakte de oplopende inflatie voedselrellen in meer dan dertig landen in Azië, het Midden-Oosten en Afrika. Deze crisis leidde mede tot de Arabische Lente.

Waarschuwingen

De Wereldbank, het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldhandelsorganisatie en de Verenigde Naties riepen de wereld onlangs in een gezamenlijke verklaring op om ‘kwetsbare landen’ te helpen met voedsel en financiële steun. Eerder voorspelden zowel de Amerikaanse president Joe Biden als de Russische president Vladimir Poetin dat de westerse sancties tegen Rusland zouden leiden tot voedseltekorten. Tijdens de World Government Summit 2022 voorspelde Klaus Schwab, directeur van het World Economic Forum, dat ‘voedselsystemen diep getroffen zullen worden’. En eind april zei Rajiv Shah, president van de Rockefeller Foundation, dat we ‘binnen zes maanden’ te maken krijgen met een ‘gigantische voedselcrisis’. Ondertussen kocht miljardair en weldoener Bill Gates zoveel landbouwgrond dat hij momenteel de grootste particuliere eigenaar is van boerenland in de VS.

Over stichting blckbx

Blckbx is een stichting zonder winstoogmerk die wordt gefinancierd door donaties van haar eigen publiek. Voor de mensen, door de mensen en met de mensen: dát is waar blckbx voor staat.

Hoewel we ervoor zorgen dat we de kosten zo minimaal mogelijk houden, zijn er toch doorlopende kosten om gedegen en professionele content te maken. Denk hierbij aan de techniek, de regie, de redactie, de webredactie en het onderhoud van de studio. Om de continuïteit van blckbx te waarborgen, hebben we daarom jouw hulp nodig.

Als je dit artikel waardeert en de urgentie van Nederlands grootste onafhankelijke nieuwsplatform inziet, dan nodigen we je van harte uit om ons te steunen. Alleen dankzij regelmatige donaties kunnen wij onafhankelijke content blijven produceren en onze reikwijdte vergroten, met als doel om de wereld beter te begrijpen. Voor de mensen, door de mensen en met steeds méér mensen.