Onderzoekers dienen voor de eerste keer laboratoriumbloed toe aan mensen

De hoeveelheden laboratoriumbloed die de proefpersonen toegediend hebben gekregen, zijn overigens maar klein. Het gaat om maar een paar lepels bloed, waarmee wordt getest om te zien hoe het in het lichaam werkt.

De proef maakt onderdeel uit van een onderzoek door de Universiteit van Bristol, aldus de BBC. Volgens prof. Ashley Toye is het niet de bedoeling dat het kunstmatig bloed uiteindelijk bloeddonaties zal vervangen. “Het grootste deel van de bloedtransfusies zal altijd afhankelijk zijn van mensen die regelmatig hun mouwen opstropen om te doneren.”

Het doel is om vitale, maar uiterst zeldzame bloedgroepen te produceren die moeilijk verkrijgbaar zijn. Deze zijn nodig voor mensen die afhankelijk zijn van regelmatige bloedtransfusies voor aandoeningen zoals sikkelcelanemie.

“Als het bloed niet precies overeenkomt, begint het lichaam het af te stoten en mislukt de behandeling. Dit niveau van weefselmatching gaat verder dan de bekende A-, B-, AB- en O-bloedgroepen,” aldus Toye. De wetenschapper zegt dat sommige groepen ‘echt heel zeldzaam’ zijn en dat er ‘misschien maar tien mensen in het land’ in staat zijn om te doneren.

Hoe wordt het bloed gekweekt

Het onderzoeksproject combineert teams in Bristol, Cambridge, Londen en bij het Bloed- en transplantatiecentrum van de National Health Service (NHS). Het onderzoek richt zich op de rode bloedcellen die zuurstof van de longen naar de rest van het lichaam brengen.

Uit een normale donatie van een halve liter bloed worden met magnetische bolletjes flexibele stamcellen eruit gevist die een rode bloedcel kunnen worden. Deze stamcellen worden opgekweekt en vermenigvuldigd in laboratoria en worden ‘begeleid’ tot rode bloedcellen.

Het proces duurt ongeveer drie weken en een eerste pool van ongeveer een half miljoen stamcellen resulteert in 50 miljard rode bloedcellen. Deze worden gefilterd tot ongeveer 15 miljard rode bloedcellen die in het juiste ontwikkelingsstadium zijn om te transplanteren.

"We willen in de toekomst zoveel mogelijk bloed maken, dus het visioen in mijn hoofd is een kamer vol machines die continu bloed produceren uit een normale bloeddonatie," zegt professor Toye.

Het laboratoriumbloed is tot nu toe ingebracht bij de eerste twee van in totaal tien deelnemers aan de proef. Zij krijgen twee donaties van 5-10 ml, minstens vier maanden na elkaar – één van normaal bloed en één van laboratoriumbloed.

Radioactieve stof

Het bloed is gemerkt met een radioactieve stof, die vaak in medische procedures wordt gebruikt, zodat wetenschappers kunnen zien hoe lang het in het lichaam blijft. Gehoopt wordt dat het laboratoriumbloed krachtiger is dan normaal. Rode bloedcellen gaan normaal gesproken ongeveer 120 dagen mee voordat ze moeten worden vervangen. Een typische bloeddonatie bevat een mix van jonge en oude rode bloedcellen, terwijl het in het laboratorium gekweekte bloed allemaal vers is aangemaakt en dus de volle 120 dagen meegaat. De onderzoekers vermoeden dat dit in de toekomst kleinere en minder frequente donaties mogelijk zou kunnen maken.

Uitdagingen

Er zijn echter aanzienlijke financiële en technologische uitdagingen. De gemiddelde bloeddonatie kost de National Health Service (NHS) ongeveer 130 pond (149 euro). Het kweken van bloed zal veel meer kosten, hoewel het team niet wil zeggen hoeveel.

Een andere uitdaging is dat de geoogste stamcellen zichzelf uiteindelijk uitputten, wat de hoeveelheid bloed die kan worden gekweekt beperkt. Er is meer onderzoek nodig om de hoeveelheden te produceren die klinisch nodig zijn.

Dr. Farrukh Shah, medisch directeur transfusie bij het Bloed- en transplantatiecentrum van de NHS, zegt in reactie: "Dit toonaangevende onderzoek legt de basis voor de productie van rode bloedcellen die veilig kunnen worden gebruikt voor transfusies bij mensen met aandoeningen zoals sikkelcelziekte. Het maakt het wellicht mogelijk om patiënten te helpen, voor wie moeilijk aan geschikt bloed te komen is."

Hoe de twee proefpersonen hebben gereageerd op het laboratoriumbloed is niet bekend gemaakt.