Lightbox Image
Afbeelding:
Buitenland 10 juli 2022

Opinie: ‘Ideologisch bevangen media en wetenschap verkopen leugens als waarheid’

Redactie Blckbx
2022 07 08 Andrew Doyle media wetenschap2 Cropped
6:50

Media en wetenschap zijn ideologisch bevangen en dragen evidente leugens aan als de werkelijkheid, waardoor het vertrouwen in die instituties erodeert. Dus laten we de waarheid weer centraal stellen, vindt Andrew Doyle.

Geschreven door Andrew Doyle, voor UnHerd

Nu vrijwel alle informatie slechts een muisklik van ons is verwijderd, zou men kunnen denken dat deze generatie de meest verlichte in de geschiedenis van de mensheid is. We hebben dan wel niet meer de vaardigheden van onze grootouders om uit het hoofd te leren en onze kennis te verdiepen, maar we weten wel waar we in een oogwenk de feiten kunnen vinden.

Ideologische lens

Desondanks hebben velen de gewoonte ontwikkeld om meerdere bronnen over een bepaald nieuwsitem te bekijken, omdat de verslaggeving zo vaak door een ideologische lens wordt gefilterd. Zo was er de reportage van Omar Jimenez over de Black Lives Matter-protesten in Kenosha voor CNN, die in de tekstbalk onderin beeld werd omschreven als ‘overwegend vreedzaam’, ondanks de duidelijk zichtbare achtergrond van brandende auto's en gebouwen. Ook de BBC werd ronduit bespot om haar beschrijving van de ‘overwegend vreedzame’ protesten in Londen, waarbij 27 politieagenten gewond raakten.

Instinctief voelt het alsof deze verslaggevers deze onwaarheden bewust verkondigen, misschien uit een misplaatst gevoel van paternalistische verantwoordelijkheid om verdere onenigheid te voorkomen. Maar nog verontrustender is de mogelijkheid dat zij in hun eigen fictie zijn gaan geloven. Als men de postmodernistische overtuiging aanvaardt dat onze ervaringen uitsluitend worden geconstrueerd door de taal waarin zij worden uitgedrukt, dan is dat ook zo als men een gebeurtenis als ‘grotendeels vreedzaam’ omschrijft.

Dergelijke blunders zijn slechts de meest flagrante voorbeelden van het soort leugentjes om eigen bestwil en verkeerde voorstellingen die we bijna dagelijks in de media aantreffen. Af en toe is er een tegenreactie, zoals toen de BBC in het citaat van een verkrachtingsslachtoffer een persoonlijk voornaamwoord wijzigde, zodat haar aanvaller niet ‘gemisgenderd’ werd. Maar over het algemeen blijft deze routinematige verdraaiing van de waarheid onopgemerkt. Mensen zijn eraan gewend geraakt dat verslaggevers vertellen wat ze van een verhaal moeten denken, in plaats van gewoon de belangrijkste feiten mee te delen en het oordeel aan mensen zelf te laten.

Zelfs gerenommeerde academische tijdschriften zijn bereid om onwelgevallige waarheden overboord te gooien als die beter passen bij de door hen gewenste werkelijkheid. Toen het New England Journal of Medicine stelde dat ‘geslachtsaanduidingen op geboorteakten geen klinisch nut hebben’, waren weinigen verbaasd. De Journal of the Royal Society of Chemistry heeft zelfs nieuwe richtlijnen opgesteld om ‘het risico van publicatie van ongepaste of anderszins aanstootgevende inhoud tot een minimum te beperken’. Als de waarheid pijn doet, moet ze worden vermeden.

Legitimatiecrisis

Wanneer journalisten, academici en politici een wereldbeeld propageren dat lijnrecht ingaat tegen de waarneembare werkelijkheid, lopen zij het risico dat dit leidt tot wat Jürgen Habermas ooit omschreef als een ‘legitimatiecrisis’. Daardoor wordt het vertrouwen in gezagsdragers onherstelbaar geschaad. Dit lijkt bijzonder relevant gezien de recente berichten dat het hoofd van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) privé gelooft dat COVID-19 uit een laboratorium in Wuhan is gelekt. Het is nog niet zo lang geleden dat de wetenschappelijke consensus dit afdeed als niet meer dan een racistische samenzweringstheorie.

Gedurende de pandemie zagen we hoe deskundigen het zwijgen werd opgelegd of gemarginaliseerd als ze opvattingen naar voren brachten die afweken van het geaccepteerde verhaal. YouTube-video's die de lab leak-theorie poneerden werden verwijderd. Een interview van online tijdschrift UnHerd met professor Karol Sikora werd verwijderd, nadat hij had gesuggereerd dat het virus waarschijnlijk zou ‘uitdoven’ en dat de mate van immuniteit van het publiek was onderschat. Had deze voormalige adviseur van de WHO niet het recht op een eigen mening?

Intussen blijven deskundigen die ‘geaccepteerde’ verhalen verkondigen vrij om evidente onwaarheden te verkondigen die wij geacht worden te vertrouwen. In juni 2020 ondertekenden meer dan 1.200 artsen een brief waarin zij betoogden dat de bestaande beperkingen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan niet zouden moeten gelden voor demonstraties van Black Lives Matter. De epidemiologe Jennifer Nuzzo schreef: “We moeten altijd de risico's en voordelen evalueren van inspanningen om het virus onder controle te krijgen. Op dit moment vormt het niet protesteren voor een einde aan systematisch racisme een veel groter risico voor de volksgezondheid dan de schade van het virus. ” Moeten we geloven dat het virus even gas terug zou nemen, zolang de zaak van de demonstranten maar rechtvaardig was?

Afbrokkelend vertrouwen

Dat gezagsdragers zo vaak op leugens worden betrapt, heeft geleid tot een afbrokkeling van het vertrouwen in onze instellingen. Ik heb nauwelijks biologie gehaald op de middelbare school, maar wanneer vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften auteurs publiceren die beweren dat ‘geslacht een spectrum is’, wekt dat de valse indruk dat mijn kennis van het onderwerp superieur is aan die van hen. Deskundigen schijnen vergeten te zijn dat de legitimiteit van hun beweringen gebaseerd is op bewijs en onderzoek, en niet op het rondzwaaien met een academische titel.

Misschien is dit de reden waarom we nu zo vertrouwd zijn met het schouwspel van academici die zichzelf vernederen op sociale media. Zoals Helen Pluckrose eens tegen me zei: “Het is zorgwekkend als je niet weet of de persoon die tegen je schreeuwt een 12-jarige is van wie de ouders zijn Twitter-account moeten afnemen, of een professor in de sociologie.” Hoewel we misschien kunnen lachen om het vechtlustige gedrag van autoritaire figuren die zichzelf vernederen – dit is tenslotte de basis van de traditionele klucht – zit er een sinister aspect aan dit alles. Wanneer deskundigen zo duidelijk in de ban zijn van een ideologie, geven zij hun kritisch denkvermogen op. En dat is voor niemand goed nieuws.

Witwassen van ideeën

In sommige gevallen is deze afwijking van de waarheid opzettelijk en tactisch. Denk bijvoorbeeld aan het fenomeen dat Peter Boghossian beschrijft als ‘het witwassen van ideeën’. Het proces begint met een morele impuls onder bepaalde ideologisch gedreven academici. Er worden tijdschriften opgericht, artikelen gepubliceerd, colleges gegeven en al snel wordt wat ooit een vage intuïtie was, ondersteund door een corpus van academische literatuur. Boghossian geeft het voorbeeld van ‘Fat Studies’, een studiegebied dat probeert geloofwaardigheid te verlenen aan het standpunt dat ‘het klinische concept van obesitas (een medische term) slechts een verhaal is dat we onszelf vertellen over vet (een beschrijvende term); het is niet waar of onwaar – in dit specifieke geval is het een verhaal dat bestaat binnen een sociale machtsdynamiek, die ten onrechte autoriteit toekent aan medische kennis.’

Wat begint als een fantasievolle theorie, wordt door dit witwasproces ‘kennis’. Het verklaart waarom zo'n vaag begrip als ‘whiteness’ nu zo algemeen en kritiekloos wordt aanvaard. Ideeën die nauwelijks op de werkelijkheid berusten, worden door universiteiten als de facto waarheden naar voren geschoven, en degenen die de moed hebben om ze in twijfel te trekken, worden snel en genadeloos onderdrukt. En terwijl de meesten zich graag conformeren omwille van een gemakkelijk leven, brokkelt het vertrouwen in de instellingen die geacht worden kennis voort te brengen zienderogen af.

Waarheid

Scepsis ten aanzien van deskundigheid is belangrijk: geen mens is onfeilbaar of vrij van vooringenomenheid, hoe goed hij ook gekwalificeerd is. Maar tegelijkertijd vertrouwen we op gezaghebbende personen met gespecialiseerd inzicht voor de praktische zaken van het leven. Wanneer journalisten waarheid en fictie door elkaar beginnen te halen, of wanneer academici empirische kennis vervangen door wensdenken, raken we los van de werkelijkheid. Ten behoeve van ons collectief gezond verstand moeten wij de waarheid opnieuw centraal stellen.

Over stichting blckbx

Blckbx is een stichting zonder winstoogmerk die wordt gefinancierd door donaties van haar eigen publiek. Voor de mensen, door de mensen en met de mensen: dát is waar blckbx voor staat.

Hoewel we ervoor zorgen dat we de kosten zo minimaal mogelijk houden, zijn er toch doorlopende kosten om gedegen en professionele content te maken. Denk hierbij aan de techniek, de regie, de redactie, de webredactie en het onderhoud van de studio. Om de continuïteit van blckbx te waarborgen, hebben we daarom jouw hulp nodig.

Als je dit artikel waardeert en de urgentie van Nederlands grootste onafhankelijke nieuwsplatform inziet, dan nodigen we je van harte uit om ons te steunen. Alleen dankzij regelmatige donaties kunnen wij onafhankelijke content blijven produceren en onze reikwijdte vergroten, met als doel om de wereld beter te begrijpen. Voor de mensen, door de mensen en met steeds méér mensen.

Reacties

Hier kan je discussiëren over het nieuws, vragen stellen en inhoudelijk iets bijdragen aan artikelen.

Zullen we deze kop ook eens corrigeren?
"Media en wetenschap zijn ideologisch bevangen en dragen evidente leugens aan als de werkelijkheid".
Moet zijn.....
"Media en wetenschap zijn een zeer gevaarlijke religie die in de meerderheid is".

Cookies op deze website