Lightbox Image
Afbeelding:
Columns 07 september 2022

Column: IJdelheid

Huibrecht Boluijt
Gezondheidspsycholoog
2022 09 07 Columns HB
3:30

Afgelopen week luisterde ik naar NPO Radio 1, dat meldde dat recentelijk in Zwitserland concerten van ‘witte’ artiesten met dreadlocks waren geannuleerd.

De musici hebben dreadlocks en worden daarom op de korrel genomen door de social justice warriors. “Maar de artiesten mochten uiteindelijk gewoon optreden en de sfeer was goed,” zei Zwitserland-correspondente Renske Heddema in het radio-interview. Dat kwam volgens haar ‘doordat de organisatie van tevoren heel duidelijk het dilemma heeft uitgesproken richting het publiek’. Wat me opviel was de taal die deze journaliste bezigde, doorspekt met schuldbesef, nederigheid en impliciete loyaliteit aan het ‘witte-schuld-narratief’. Er moet voortdurend boete worden gedaan voordat de Gutmensch-meute zijn vergiffenis schenkt. Een maand eerder werd in Bern een concert afgebroken omdat het publiek zich in toenemende mate ongemakkelijk voelde en twijfelde over de politieke correctheid van het optreden. Het maken van muziek en de mate waarin het de luisteraar tot vervoering brengt moeten naast hun intrinsieke waarden nu ook hun ‘bestaansrecht’ funderen in politieke correctheid.

Eén van de identiteitsdiscussies die voortdurend voor kabaal zorgt gaat erover of je je als blanke een ander cultuurgoed mag toe-eigenen. De woordkeuze impliceert een onrechtmatige daad. Men verklaart je er impliciet schuldig mee. Zorgvuldig gekozen door hen die uit zijn op genoegdoening van bewezen kwaad, afgerekend bij de nazaten van schuldige voorouders. De blanke zou zich onterecht een deel van een andere cultuur eigen maken zonder de systematische onderdrukking erachter te ervaren.

Zouden Afrikanen en Jamaicanen honderden jaren na de verwerpelijke onderdrukking wel ‘gerechtigd’ zijn tot het dragen van die haardracht omdat zij de systematische onderdrukking van weleer wel zouden kunnen ervaren? Als psycholoog geloof ik absoluut in overerving van trauma’s, maar niet dat een exclusief recht van de ‘oorspronkelijke’ drager om zich een cultuurgebonden haardracht aan te meten pijn kan wegnemen.

Overigens blijken zij vaak geen moeite te hebben met het delen van hun cultuurgoed. Blanken bruinen in de zon en donkere mensen blonderen hun haar. Cultuurtrekken exclusief verbinden aan gebeurtenissen als onderdrukking is te eenzijdig en doet de behoefte om je als individu op een persoonlijke wijze uit te kunnen drukken te kort. Associaties verworden zodoende onterecht tot nieuwe waarheden.

Het is ook nog eens zo dat de bijval − het tot absolute onzin verklaren van deze shaming and blaming-hype − juist van hen komt die ‘met recht’ zo’n kapsel dragen. Recent nog klom een voormalig Braziliaans reggaezanger een podium op om − als zwarte reggaezanger − zijn steun te betuigen aan de blanke man. Hij maakte de gevoelige hartjes duidelijk dat het slechts aankomt op respect voor reggae en de waarden van deze muziek. Terecht, want geen enkele culturele expressie behoort een groep exclusief toe omdat het universele gedragsmodaliteiten zijn. Inclusiviteit, weet u nog wel?!

Maar ondanks het zelfbewustzijn en het relativerend vermogen van deze vermeende ‘slachtoffers’ blijven de voorvechters van een betere wereld zich erop voorstaan dat ze − vaak ook op fronten zoals het klimaat, racisme en discriminatie − de mensheid tot voorbeeld willen strekken. Gek genoeg vinden zij dat ze daarbij zelf wel gelegitimeerd zijn om zich intolerant te gedragen. Virtue signaling blijkt belangrijker dan het praktiseren van wat men predikt. Het gaat hen niet om redelijkheid maar om het uiten van hun deugdzaamheid. Het foute verleden van blanken en alle andere thema’s die spelen zijn objecten waarop de ego-behoefte tot zelfverwezenlijking kan worden geprojecteerd, waardoor je als fraai mens overkomt. Zij staan daarbij boven de ander, betuttelen en denken hooghartig de wereld te verbeteren.

Waarom wil iedereen zo deugen? Ook Heddema benadrukte dat het optreden in Zürich weliswaar doorging, ‘maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat de discussie over politieke correctheid, cultuur, verschillen in culturen en kolonialisme voorbij is, want die is in Zwitserland natuurlijk net zomin voorbij als in andere landen’. Ze wil nog maar even bevestigen dat er echt wel een verband bestaat tussen het kolonialisme en culturele toe-eigening. Daarmee legitimeert ze de gekte.

Van jonge mensen die een nog niet uitgerijpte persoonlijkheid hebben, kun je verwachten dat zij zich tijdelijk van de heersende moraliteit willen distantiëren en orde willen scheppen in een verwarrende wereld. De overvloed aan mondiale problemen die hen de laatste jaren door de strot is geduwd doet daarbij geen goed. Wat hen rest is − jawel − hokjesdenken. Virtue signaling lijkt daarbij te dienen als een schijn-ik.

Ook zijn er mensen die ‘redden’ uit angst voor afwijzing. Zij redden dus eigenlijk zichzelf. Je genuanceerd uitlaten staat gelijk aan ontkennen en leidt tot canceling. Daarom loochent men zichzelf. Je aanpassen aan het heersende narratief is lijfsbehoud; de uiterlijke goeddoenerij niet meer dan zichtbaar vals sentiment. Je kunnen afsnijden van het eigen gevoel en jezelf zonder gêne boven de realiteit plaatsen is een persoonlijkheidstrek. Dit zijn de moddersmijters in het debat. Zij voelen niet. Het tekort aan innerlijk contact compenseert men met gepretendeerde empathie richting het slachtoffer − zonder zich te kwijten van onderzoek naar logica en feiten. Het zit vol met irrationeel gedrag. Daardoor zijn de pretenties voelbaar onecht. De kloof tussen oprechtheid voorstaan en oprecht zijn is immens.

Tijdens het schrijven van dit stuk dwalen mijn gedachten af. Uitkijkend over het Middelburgse Damplein vraag ik me bezorgd af hoe de jongste generatie zal opgroeien in een tijd waarin voortdurend geconstrueerde crisissen emotionele vastigheden slopen en het kabaal van angst en boosheid leidt tot verdeeldheid. Het antwoord wordt me gegeven als plotseling mijn overpeinzingen worden onderbroken. In mijn ooghoek zie ik kinderen buitenspelen − onbezorgd, verkleed als cowboy en indiaan. Lang, dik, donker en blank. Ik zie dat de cowboy het aflegt tegen de indiaan. “Pang! Jij bent dood,” schreeuwt het als indiaan verkleedde kereltje. Na de voorgeschreven ’tien-tellen-dood’ staat de cowboy op. Gebroederlijk lopen ze uit mijn gezichtsveld. Mooi zo, denk ik.

Huibrecht Boluijt (Dinteloord, 8 januari 1967) behaalde zijn doctoraal in de Gezondheidspsychologie. Hij is vrijgevestigd psycholoog en therapeut in Middelburg. Als columnist, opiniemaker en spreker deelt hij, vaak met psychologisch-wetenschappelijke duiding, vlijmscherp zijn perspectief op wat er om ons heen gebeurt.

Over stichting blckbx

Blckbx is een stichting zonder winstoogmerk die wordt gefinancierd door donaties van haar eigen publiek. Voor de mensen, door de mensen en met de mensen: dát is waar blckbx voor staat.

Hoewel we ervoor zorgen dat we de kosten zo minimaal mogelijk houden, zijn er toch doorlopende kosten om gedegen en professionele content te maken. Denk hierbij aan de techniek, de regie, de redactie, de webredactie en het onderhoud van de studio. Om de continuïteit van blckbx te waarborgen, hebben we daarom jouw hulp nodig.

Als je dit artikel waardeert en de urgentie van Nederlands grootste onafhankelijke nieuwsplatform inziet, dan nodigen we je van harte uit om ons te steunen. Alleen dankzij regelmatige donaties kunnen wij onafhankelijke content blijven produceren en onze reikwijdte vergroten, met als doel om de wereld beter te begrijpen. Voor de mensen, door de mensen en met steeds méér mensen.

Lees meer over:

Reacties

Hier kan je discussiëren over het nieuws, vragen stellen en inhoudelijk iets bijdragen aan artikelen.
pielpie

Mooi.. Ik heb net jouw column op 'blckbx' ontdekt, Huibrecht. Ik geniet altijd van je nuchterheid wanneer je het panel op 'blckbx today' mede-vertegenwoordigt.. en ook je duidelijke aanwezigheid en empathie voor anderen in het debat.. Ik kijk er naar uit om je andere bijdragen te lezen in deze column.. dat is eventjes genieten in deze tijd van onrust met een vleugje humor.. Het helpt me ook in mijn debat(ten) met ander(sdenkend)en. Dank je voor het publieke uitspreken..

Cookies op deze website