Hoeren, anarchie en Harari

Én z’n Farizeeërs. Want mensen die de confrontatie met hun kwetsbaarheid vermijden, houden immers behoefte aan vluchtheuvels voor hun angsten. En daarop azen zij die afleiding of verlossing verkopen. In oude beschavingen was het uitkiezen, later werd het aantal verlossers per religie overzichtelijk teruggebracht tot één. Ook alcohol en drugs zijn nog altijd lucratieve afleiders. En met het uitleveren van je ziel aan ideologieën kun je hoop houden op een betere wereld in het ‘hiernumaals’. In Qatar, waar de neo-imperialistische Westerse woke- en gender-praise van zich laat horen, komt het allemaal voorbij. De stoffige landtong in de Perzische Golf, nu islamitisch, ooit een plek voor christenen, is namelijk het toneel van de vierjaarlijkse hoogmis die inmiddels is afgetrapt en waar voetbalsterren hartstochtelijk worden aanbeden. Veel godenzonen gebruiken de sport dan weer als podium om het vertrouwen in hun Almachtige te etaleren. Het eerste doelpunt werd dan ook onmiddellijk in één van de vele – als bij een wonder uit woestijnzand omgetoverde voetbaltempels – met een groepsgebed gevierd. Geknield en met ogen en wijsvingers op de hemel gericht. Dat God niet ontvankelijk is voor spreekwoordelijke schietgebedjes bleek wel toen de goal werd afgekeurd. Het digitale oog van de VAR overrulede het gebed. De technocraten juichten, de maakbaarheid stond met 1-0 voor en de gelovigen waren aan de verliezende hand.

We klampen ons voortdurend vast aan bakens buiten onszelf: ideologieën, naties, sport, vaccins, woke- en klimaatactivisme, techniek en God weet wat allemaal nog meer. Allen verkondigen voorspoed en verlichting. Totdat deze ‘religies’ zich verabsoluteren tot de enige weg en waarheid. Dan blijft van naastenliefde weinig over en wordt geloof een collectieve last die men liever ontvlucht. En ook al verkiest men – bevrijd van devotionele zelfknechting – de eigen route, steeds zoekt men weer naar externe verlossers. En die staan in de rij. Het nieuwste heil is die van de twee-eenheid van technocratie en digitalisering, waarbij goeroe Yuval Harari op de preekstoel benadrukt dat de ziel, het voelen en het willen slechts slappe constructen zijn die de mensheid niet dienen. Hij vergeet daarbij dat hijzelf ten prooi valt aan een fanatisch geloof in zichzelf, waarmee hij zijn eigen profetie tackelt. Hij smeert echter niet met stroop om volgelingen te trekken maar predikt een defaitistische waarheid waar voor goddelijkheid geen plaats is. Het tekent onze – na de ontzuiling van zelfrespect losgeslagen en identiteitsloze – staat van zijn dat men zich wederom laat volstoppen met vervangende dogma’s van verdeeldheid en schuldbewustzijn die de mens opnieuw naar rituelen leiden. Niet die van de verholen biechtstoel of van geknield voor het bed, maar die van openbare schuldbelijdenis en digitale controle om de Gutmensch-cultus in de samenleving te verankeren. Jeruzalem en Rome zijn vervangen door Davos en Silicon Valley. Of waar de schrijvers van het Nieuwste Testament ook mogen huizen. Zelfs media maken zich als ‘straffende priesters’ dienaren van de Mammon en zodoende onderdeel van de zichzelf te kakken zettende blinde volgers van deze hysterie, die 'voorschrijft' iedereen krachtig neer te sabelen die een eigen wereldbeeld verkiest boven de aangeprezen nieuwe wereldorde.

In een tijd waarin zelfbeschikking onder druk staat, denk ik aan een dominee uit mijn kinderjaren. Hij citeerde een Bijbeltekst: “Hoeren en tollenaars zullen u voorgaan.” Tollenaars, zo begreep ik pas later, waren belastinginners die geld vooral in eigen zakken sluisden. Van hoeren had ik al wel gehoord. De boodschap was dat het uitschot – wappies – werd geprezen omwille van de zuivere kennis die men bezat. Niet hun gedrag werd lovenswaardig gevonden maar het feit dat zij zich, zonder erkenning en aanzien van een groep, staande hielden en zich zonder groepsconditionering een eigen-wijsheid wisten op te bouwen. Zelfconfrontatie brengt de rebel dus lef en klare inzichten waar de macht niets mee opheeft. Anarchie dus: oud-Grieks voor ‘geen-heerser’ en het streven naar een samenleving, waarin mensen zonder een bepalende autoriteit leven. Niet wars van gezag, maar wel zelfverantwoordelijk. Godsdienst lijkt dan failliet, maar het is slechts de geïnstitutionaliseerde vorm die terrein verliest. Haatzaaiende en geld oogstende leiders staan steeds vaker buitenspel. Anarchie heeft niet toevallig een foutieve connotatie gekregen. Het was het motief van de kruisiging. De macht werd bedreigd. Rituelen zoals het dagelijkse gebedsquotum of handen vouwen, verheven tot een controleerbare regel waarmee religieus gezag het gedrag kon sturen, raken heden ten dage opnieuw ondergeschikt aan de kracht van het woord. Tot ergernis van hen die uit zijn op overheersing. Dezelfde dynamiek zien we in de politiek. De kracht van het individu wordt ook daar gevreesd en daarom wordt wereldwijd een samenleving geconstrueerd, waarin één narratief wordt opgelegd en allerlei digitale systemen zoals CBDC en biometrische controles het individu opnieuw moeten gaan ketenen.

Ik passeer een kerk, waar uit vrome kelen gezang klinkt. Zou de voorganger vertellen van de hoeren of alleen de voorgeschreven liturgie prevelen? Langs me fietsen jongelui, muziek knalt uit hun ghettoblaster en voetbaltassen hangen over het stuur. Dat dus, een gezonde samenleving wordt niet bepaald door eenrichtingsverkeer maar door het individuele vermogen de keuze van elk ander te respecteren. Liefde heet dat. Eenieder die anders preekt, die zondigt.

Huibrecht Boluijt (Dinteloord, 8 januari 1967) behaalde zijn doctoraal in de Gezondheidspsychologie. Hij is vrijgevestigd psycholoog en therapeut in Middelburg. Als columnist, opiniemaker en spreker deelt hij, vaak met psychologisch-wetenschappelijke duiding, vlijmscherp zijn perspectief op wat er om ons heen gebeurt.