Opvallend veel landen starten inééns met campagne voor najaarsprikken

Het leek wel afgesproken werk, in de week na Davos. Gezondheidsautoriteiten in tal van landen waarschuwden het publiek vrijwel gelijktijdig dat we dit najaar ‘met zekerheid’ te maken gaan krijgen met een zesde golf van het coronavirus, en daarmee met terugkerende maatregelen én natuurlijk nieuwe vaccinaties.

In tal van westerse landen, waaronder Duitsland, Nederland en Italië, werd de afgelopen weken door media, politici en organisaties al volop druk uitgeoefend op de overheid en de publieke opinie. De regering zou niet goed voorbereid zijn op een golf nieuwe besmettingen en moest daarom snel actie ondernemen en voorbereidingen treffen. Het volledig afsluiten van de samenleving mag niet nog eens gebeuren, na twee winters van lockdowns, zo werd gewaarschuwd.

Opmerkelijk, en dat geldt voor alle landen, is dat investeringen in de gezondheidszorg maar zeer beperkt deel uitmaken van de deze week ontvouwde plannen. Het uitbreiden van de ic-capaciteit of het aannemen van nieuw zorgpersoneel is geen hoofdprioriteit. Over het investeren in, en promoten van, een gezondere levensstijl, reppen de plannenmakers al helemaal met geen woord.

Wel zetten autoriteiten volop in op de ‘beproefde’ maatregelen, die de afgelopen jaren zo ‘goed’ zouden hebben gewerkt, zoals mondmaskers en testen maar vooral op vaccineren. En zo is de kans groot dat dit najaar in landen de maskerplicht weer wordt ingesteld, mensen weer gedwongen moeten thuiswerken, testen weer verplicht wordt én natuurlijk, de mouwen weer opgerold moeten worden voor een serie nieuwe vaccinaties.

Hieronder een kleine greep van landen waar afgelopen week de opvallend gelijkgeschakelde promotiecampagne voor opnieuw vaccineren van start ging.

Nederland: Eén-tweetje Kuipers en Keulemans

In Nederland verscheen er vrijdag een één-tweetje van gezondheidsminister Ernst Kuipers met journalist Maarten Keulemans in de Volkskrant, bedoeld om de Nederlanders rijp te maken voor nieuwe vaccinaties en maatregelen in het najaar. ‘Als de r in de maand is, hang de spatschermen alvast op’, was de veelzeggende uitspraak van Kuipers, die Maarten Keulemans boven het interview zette.

Kuipers waarschuwde in het interview voor ‘tien miljoen besmettingen als we geen maatregelen nemen’ de komende winterperiode, een uitspraak die inmiddels uitvoerig van kritisch commentaar is voorzien door Maurice de Hond, die de uitspraak analyseerde.

Aanleiding voor het interview was volgens de Volkskrant een ‘gedegen’ opiniepeiling van EenVandaag waaruit was gebleken dat 73 procent van de bevolking denkt dat de Nederlandse regering niet goed voorbereid is op een nieuwe golf.

Donderdag mocht Kuipers de voorbereidingen van de Nederlandse regering en zijn waarschuwende voorspellingen ook al laten horen bij Beau.

Iets eerder in de week kondigde minister Kuipers aan dat er een ‘landelijke functionaliteit infectieziekten’ zal gaan worden opgericht voor de bestrijding van toekomstige 'pandemieën'.

Ook liet hij weten te onderzoeken of de productie van mondmaskers via een aanbesteding in Nederland kan worden gerealiseerd, om zo genoeg voorraad te hebben in een nieuwe periode van schaarste.

Tekst gaat verder onder de tweet

België: ‘Mogelijk variant die zieker maakt’

“Er is een heel grote kans dat er in september weer een redelijk grootschalige vaccinatiecampagne komt tegen het coronavirus,” zei federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke afgelopen donderdag. “Het zou kunnen dat een nieuwe golf geen heel ernstige gevolgen heeft, maar het zou ook kunnen dat we te maken krijgen met een variant die je zieker maakt en erg besmettelijk is."

"Daarom zijn er verschillende scenario's voorbereid", zegt Vandenbroucke. "Tachtigplussers worden nu uitgenodigd voor een vierde prik. Er is nog niets beslist voor de rest van de bevolking, maar we denken aan de aankoop van nieuwe vaccins en er is heel veel kans dat we na de zomer opnieuw een grootschalige vaccinatiecampagne doen. Daar is nog niets over besloten, maar we zijn dat ernstig aan het bekijken omdat we voorbereid moeten zijn."

Vandenbroucke zegt begrip te hebben voor het zorgpersoneel dat donderdag demonstreerde in Brussel. "Er moet geïnvesteerd worden in de zorg. We moeten niet onderschatten wat een helse periode het is geweest én nog steeds in de zorg. Ik begrijp dat het frustrerend is dat het zo traag gaat, maar we zijn aan het investeren," verzekert hij.

'Vaccinatiecentra blijven paraat voor COVID-vaccinaties', zei Vlaams minister van Volksgezondheid Hilde Crevits afgelopen vrijdag. De Vlaamse Regering maakt bijna 60 miljoen euro vrij voor de organisatie van de coronavaccinaties door de vaccinatiecentra tot het einde van dit jaar. "Ook de komende tijd zal vaccinatie een belangrijk instrument zijn in de aanpak van COVID-19. We blijven daarom waakzaam en bereiden ons verder organisatorisch voor. We voorzien in de nodige financiering om te garanderen dat we blijvend kunnen vaccineren indien nodig."

Israël: ‘Nieuwe variant gevaarlijk voor jongeren’

Israël stevent af op de zesde coronagolf met een nieuwe, agressievere variant. "De volgende golf kan lijken op die van omikron, maar we maken ons zorgen over de mogelijkheid dat een variant van de deltavariant opduikt en schade toebrengt aan jonge en gezonde bevolkingsgroepen, alsook aan zwangere vrouwen," vertelde prof. Salman Zarka afgelopen week op een persconferentie. Zarka is in Israël hét nationale gezicht van de strijd tegen corona.

De directeur-generaal van het ministerie van Volksgezondheid, prof. Nachman Ash opperde op de persconferentie de mogelijkheid dat een vijfde vaccin tegen het coronavirus wordt uitgerold vóór de komende winter. "Het zal een zeer grote uitdaging zijn om mensen ervan te overtuigen zich te laten vaccineren met een vijfde vaccin," zei prof. Ash.

"Er is momenteel geen bewijs om het vijfde vaccin te rechtvaardigen, en als we aan zo'n campagne beginnen, moeten we beslissen of we dat doen nadat [de zesde golf toeslaat], en wie we moeten vaccineren, de hele bevolking of degenen die risico lopen. We denken erover na, maar er zijn geen duidelijke beslissingen of richtingen."

Voorlopig zijn de meeste coronamaatregelen in Israël op non-actief gesteld. Israël is één van de meest en snelst gevaccineerde landen ter wereld, waar het virus alsmaar hardnekkig de kop blijft opsteken.

Duitsland: Anti-coronaplan en vaccinatieplicht

Afgelopen donderdag kwamen Duitse deelstaatpresidenten bij elkaar om een ‘anti-coronaplan’ af te spreken, een pakket strenge maatregelen waarmee de aangekondigde coronagolf in het najaar bestreden moet gaan worden.

Mensen in Duitsland moeten komend najaar waarschijnlijk weer zoveel mogelijk thuiswerken en er komt mogelijk een herinvoering van de maskerplicht in gesloten ruimten. Verder kan het zijn dat er weer toegangsbeperkingen komen voor ongevaccineerden voor evenementen en horeca via 2G/3G. Ook het herinvoeren van verplicht testen is een serieuze optie, met name op scholen. Het staat vrijwel vast dat er een nieuwe ronde vaccinaties aankomt. Zelfs over een mogelijke vaccinatieplicht, waartegen het Duitse parlement begin april nog resoluut 'nein' zei, wordt weer voorzichtig gesproken.

Bondsminister van Onderwijs Bettina Stark-Watzinger stelde een inentingscampagne voor schoolkinderen voor maar eist wel een duidelijke afwijzing van landelijke schoolsluitingen. “Het vaccinatieaanbod moet tijdig worden verhoogd, vooral voor kinderen en adolescenten op scholen, zo laagdrempelig mogelijk,” aldus Stark-Watzinger. “Zij mogen niet opnieuw de dupe worden van de pandemie.”

"Er mag niet weer op het laatste moment een nieuwe regeling worden getroffen," aldus Anne Rehlinger (SPD), minister-president van Saarland. De ‘gereedschapskist’ van de wet ter bescherming tegen infecties moet nu worden herzien, zei ze.

Door de berichtgeving in de Duitse media is er angst ontstaan dat de omikronvariant BA.5 het aantal besmettingen wel eens zou kunnen gaan opstuwen. De mutant zou momenteel in Portugal een toenemend aantal infecties veroorzaken – ondanks de hoge vaccinatiegraad in dat land.

Meer over het Duitse anti-coronaplan lees je hier.

Frankrijk: zorgen om BA.4- en BA.5-varianten

Eind mei maakte de Franse nationale autoriteit voor volksgezondheid (HAS) een vaccinatieplan bekend, om de verwachte coronagolf in het najaar op te vangen. HAS verwacht in eerste instantie dat alleen een nieuwe vaccinatieronde voor kwetsbare groepen nodig zal zijn, maar houdt in het plan rekening om ‘op te schalen’ indien nodig.

"We weten nu dat er een duidelijk seizoensgebonden effect is in de evolutie van Sars-CoV2-infecties en dat de komst van de volgende wintergolf zeker is," benadrukte prof. Olivier Guérin, geriater aan het CHU in Nice en lid van de Wetenschappelijke Raad die heeft deelgenomen aan het opstellen van deze aanbevelingen.

Guérin blijft net als overige deskundigen echter op zijn hoede, want ondanks de milde weersomstandigheden wordt Portugal momenteel geconfronteerd met een opleving van de epidemie.

Dr. Benjamin Davido en prof. Yves Buisson, experts op het gebied van corona, zijn bezorgd over een nieuwe golf in de herfst. Zij achten het dringend noodzakelijk dat er nieuwe vaccins komen en dat er een regelmatig vaccinatiebeleid komt, zoals voor de griep.

Volgens de medici zouden de BA.4- en BA.5-varianten van corona kunnen leiden tot een nieuwe golf van ziekenhuisopnames, die op het slechtst mogelijke moment zou komen in september, nu alle Franse spoeddiensten in ziekenhuizen in zwaar weer verkeren.

Volgens het Franse RIVM, Santé publique France, blijft het aantal besmettingen momenteel afnemen en blijft ook het aantal ziekenhuisopnames dalen. Het bureau erkent echter ‘dat in de week van 23 tot 29 mei de daling van de incidentie in bepaalde leeftijdsgroepen geringer was en dat in bepaalde regio's een stabiliseringstrend werd waargenomen’, met een aparte vermelding voor de overzeese gebieden met nog steeds zeer hoge virologische indicatoren. Ook houdt het gezondheidsinstituut de meer besmettelijke Zuid-Afrikaanse varianten BA.4 en BA.5 nauwlettend in de gaten.

Italië: ‘We moeten bang worden van Australië’

‘De regering presenteert een plan voor de herfst’, koppen Italiaanse media. In artikelen waarschuwen experts en politici dat er zonder intensivering van de vaccinatiecampagne mogelijk weer strenge lockdowns volgen. Een vierde prik, in ieder geval voor risicogroepen, wordt in het vooruitzicht gesteld.

"Komende herfst zal problematisch zijn op het pandemiefront,” zei Walter Ricciardi, hoogleraar hygiëne aan de Katholieke Universiteit en adviseur van minister van Volksgezondheid Roberto Speranza. "Voorbereiden op oktober is van fundamenteel belang. We moeten werken om klaar te zijn, dus de vaccinaties voor 80-plussers en voor kinderen intensiveren," zei hij.

"Voor de herfst moeten we naar het andere halfrond kijken," zegt hij. “Dat laat ons zien wat we moeten vrezen. De spoedeisende hulp in Australië verkeert op dit moment in een crisis, ondanks het feit dat het land de pandemie zeer serieus heeft genomen met een lange, harde lockdown."

In Australië neemt de druk op de ziekenhuizen inderdaad toe. Maar wie kijkt naar de cijfers ziet dat het aantal ziekenhuisopnames door corona momenteel niet zo gek veel hoger is als in bijvoorbeeld januari of februari. Bovendien, zo stelt de Australische regering trots, ‘is 95 procent van de Australiërs van 16 jaar en ouder volledig gevaccineerd’. Ruim 66 procent is zelfs geboosterd.

Of het vol inzetten op vaccineren Italië of andere Europese landen zal helpen om de ‘voorspelde’ zesde golf in het najaar te kunnen keren, is dan ook nog maar de vraag.