Wereldwijde uitbraak vogelgriep maakt levensmiddelen nóg duurder

Het aantal meldingen van vogelgriep is in vergelijking met vorig seizoen bijna verdubbeld. Volgens cijfers van de Wereldorganisatie voor diergezondheid (World Organisation for Animal Health, WOAH) zijn er dit seizoen tot nu toe meer dan 22 miljoen gevallen van de ziekte gemeld bij wilde vogels en pluimvee in 68 landen. Vorig seizoen, tussen oktober 2020 en september 2021 werden 11 miljoen gevallen geregistreerd, wat op zich al een record was.

De recorduitbraak van de vogelgriep komt op een zeer 'ongunstig' moment. Door de torenhoge inflatie en de ‘oorlog tegen boeren’, staat de voedselzekerheid overal ter wereld ernstig onder druk.

De inflatie was al hoog opgedreven als gevolg van de reactie van overheden en centrale banken op het coronavirus, het bijdrukken van valuta, de lockdowns, het wereldwijde tekort aan personeel, de branden bij grote voedselfabrikanten, de oorlog in Oekraïne en natuurlijk de klimaatverandering.

Nu komt daar nog eens de uitbraak van vogelgriep bij, waardoor de prijzen van voedsel en levensonderhoud nóg verder zullen stijgen, waarschuwen deskundigen tegenover de Telegraph.

In een poging om de uitbraak in te dammen, zijn 94,2 miljoen stuks pluimvee gedood en opgeruimd, vergeleken met 54,4 miljoen vorig seizoen. Vóór 2020 zijn er slechts twee keer meer dan 15 miljoen vogels geruimd om de verspreiding van de vogelgriep wereldwijd tegen te gaan.

"Dit is een rampzalige situatie vanuit het oogpunt van de markt en het aanbod," zei Kathleen Liang, directeur van het Centrum voor Milieuvriendelijke Landbouwsystemen in North Carolina.

"Vergeet niet dat de kip met het ei komt. De kosten van beide zijn gestegen als gevolg van de vogelgriep, verergerd door inflatie en import/export uitdagingen," voegde ze eraan toe. "De vogelgriep maakt deel uit van een combinatie van factoren die de voedselonzekerheid in de hand werken.”

In het Verenigd Koninkrijk, dat ook getroffen is door een vogelgriepseizoen zonder weerga, zijn in mei enkele beperkingen opgeheven om pluimvee en in gevangenschap gehouden vogels te beschermen, maar er blijft een preventiezone voor vogelgriep van kracht – wat betekent dat vogelhouders strikte veiligheidsmaatregelen moeten volgen.

Professor Munir Iqbal, hoofd van de Avian Influenza Virus groep aan het Pirbright Institute in Surrey, vertelde de Telegraph dat het risico voor de landbouw hoog blijft als gevolg van de voortdurende verspreiding in wilde populaties.

Constante bedreiging voor boeren

Zo zijn op de Farne-eilanden voor de kust van Northumbria ten minste 3.000 vogels gestorven, de ergste ramp die de kolonies in bijna 100 jaar heeft getroffen. Ondertussen heeft het Schotse overheidsagentschap NatureScot 23 eilanden geadviseerd geen bezoekers toe te laten in een poging de verspreiding van de vogelgriep in te dammen.

"Boeren worden voortdurend bedreigd door een uitbraak van de ziekte," zei professor Iqbal. "Zelfs tijdens de zomermaanden worden uitbraken met H5N1 [vogelgriep] gemeld, wat betekent dat het virus heerst bij wilde vogels en verspreid wordt onder pluimvee."

"De productiekosten stijgen zowel door ziekte-uitbraken als door de voederprijzen, wat gevolgen heeft voor het inkomen van de landbouwers en de betaalbaarheid voor de klanten", voegde hij eraan toe. "De prijs van zowel pluimveevlees als eieren is aanzienlijk gestegen in het Verenigd Koninkrijk en andere landen."

Prof. Iqbal zei dat het niet waarschijnlijk is dat het probleem snel zal verdwijnen, en er is toenemende bezorgdheid over hoe het volgende griepseizoen eruit zou kunnen zien.

"Dr. Christine Middlemiss, hoofd van de veterinaire dienst van het Verenigd Koninkrijk, zei dinsdag tegen BBC Radio Four: "We maken ons echt zorgen over wat het volgende herfst-winterseizoen zal brengen als de trekvogels weer terugkeren.”

Deze problemen gaan niet weg

Grady Ferguson, een senior onderzoeksanalist bij het dataconsultancybureau Gro Intelligence, zei dat hoewel nieuwe gevallen zijn afgenomen, de verliezen de industrie zullen blijven beïnvloeden, mogelijk voor jaren. Als voorbeeld noemt hij de Verenigde Staten waar in 2014-15 meer dan 50 miljoen vogels werden geruimd.

"Dat was de ergste diergezondheidsramp in de geschiedenis van de VS,” zei hij. "Dit jaar heeft de VS tot nu toe 40 miljoen dieren verloren. Meer verliezen kunnen beginnen in de herfst als trekvogels – een belangrijke vermoedelijke verspreider van vogelgriep – naar het zuiden gaan voor de winter."

Klimaatverandering

Het is niet duidelijk wat de oorzaak is van de huidige toename, maar volgens deskundigen zou het kunnen komen door een meer overdraagbare stam van het virus, veranderende migratiepatronen, toenemend contact tussen scharrelpluimvee en wilde vogels of – de meest gangbare verklaring tegenwoordig – klimaatverandering.