Britse wetenschappers roepen op tot rantsoenering om klimaatverandering tegen te gaan

In een deze week in het tijdschrift Ethics, Policy & Environment gepubliceerde studie roepen de wetenschappers op tot een terugkeer naar overheidsrantsoenering, zoals die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd toegepast. De optie is volgens hen ‘verwaarloosd’ als beleidsoptie om klimaatverandering binnen de perken te houden. De wetenschappers menen dat rantsoenering zou kunnen helpen om de uitstoot van broeikasgassen ‘snel en rechtvaardig’ te verminderen.

“Rantsoenering wordt vaak gezien als onaantrekkelijk en daarom als geen haalbare optie voor beleidsmakers. Het is belangrijk om te benadrukken dat dit niet het geval was voor veel van degenen die met rantsoenering te maken hebben gehad. Het is belangrijk het verschil te benadrukken tussen de rantsoenering zelf en de schaarste waarop de rantsoenering een antwoord was. Natuurlijk verwelkomden de mensen het einde van de rantsoenering, maar ze vierden eigenlijk het einde van de schaarste, en vierden het feit dat rantsoenering niet langer nodig was,” legt de studie uit.

De onderzoekers stellen voor dat regeringen ‘geselecteerde goederen’, zoals vliegreizen, benzine, huishoudelijke energie of zelfs vlees of kleding rantsoeneren en dat er bijvoorbeeld grenzen worden gesteld aan de hoeveelheid benzine die een individu per maand mag gebruiken en het aantal keren per jaar dat er gevlogen mag worden.

'Schaarste creëren'

Dr. Nathan Wood, de co-hoofdauteur van de studie, beweert dat het concept van rantsoenering zou kunnen leiden tot een betere bescherming van de consument. “Het concept van rantsoenering zou kunnen helpen, niet alleen bij het tegengaan van klimaatverandering, maar ook bij een aantal andere sociale en politieke kwesties – zoals de huidige energiecrisis.”

De wetenschappers uit Leeds voeren aan dat de mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog geen bezwaar hadden tegen rantsoenering, omdat het een noodzakelijke reactie was op de schaarste van goederen. Zij redeneren dat als de mensen er opnieuw van overtuigd zouden zijn dat er een natuurlijke schaarste was, zij misschien opnieuw rantsoenering zouden aanvaarden. Ze stellen daarom voor dat de staat de schaarste kunstmatig creëert door maatregelen te nemen zoals het verbieden van de invoer van fossiele brandstoffen. Zo kan de regering beweren dat rantsoenering noodzakelijk is om ‘de schaarste te beheersen’, menen zij.

CO2-budget Barbara Baarsma

Het idee van de wetenschappers toont veel gelijkenis met het CO2-budget, dat voormalig Rabobank-directeur Barbara Baarsma in augustus 2022 voorstelde tijdens een aflevering van BNR Nieuwsradio. Baarsma zei toen dat ze graag zou zien dat iedereen verplicht een CO2-budget krijgt. "Dan kunnen rijke mensen die veel willen vliegen, rechten kopen van arme mensen die daar geen geld voor hebben. Verdienen zij ook nog een beetje aan de vergroening."

Of de wetenschappers uit Leeds bij het rantsoeneren ook voor ogen hebben dat welgestelde mensen ‘voedsel- of benzinebonnen’ kunnen kopen van minderbedeelden, om hen 'een extra centje toe te schuiven', daarover meldt de studie niets.