EU maakt burgerverzet tegen windmolens moeilijker

De Raad van de EU heeft een akkoord bereikt over wijzigingen van de richtlijn hernieuwbare energie, onderdeel van het REPowerEU-plan. Lidstaten kunnen zogenaamde ‘go-to’-gebieden voor ‘duurzame’ energie inrichten om zo de vergunningsprocedures korter en eenvoudiger te maken.

Beroep tegen windturbineparken moeilijker

De algemene planning voor het bouwen van bijvoorbeeld windparken zou aan ‘een vereenvoudigde milieueffectenstudie onderworpen worden’ in plaats van dat elk bouwproject afzonderlijk moet worden goedgekeurd. De opties om juridisch bezwaar aan te tekenen tegen de bouwplannen van windmolenparken kan zo flink worden ingeperkt. De Raad geeft aan dat ze van ‘doorslaggevend openbaar belang’ zijn en daarom zal er in mindere mate beroep aangetekend kunnen worden.

‘Go-to’-gebieden

De EU wil dat ‘hernieuwbare energie’ in 2030 ten minste 40 procent van de totale energie uitmaakt en volgens de Raad kan dit akkoord zelfs zorgen dat het 45 procent wordt. EU-lidstaten kunnen ‘go-to’-gebieden selecteren waar er minder strikte voorwaarden gelden voor de installatie van ‘hernieuwbare energiebronnen’. Het gaat over gebieden met een mindere kans op een grote impact op het milieu. Beschermde natuurgebieden kunnen niet worden aangewezen als ‘go-to’-gebied.

Onafhankelijk van Russische energie

Halverwege dit jaar zei EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen al dat vergunningen voor windparken veel sneller moesten worden verleend dan nu het geval is. Gemiddeld kost dat zes tot negen jaar, maar de EU wil dat de procedure voor de bouw van windmolens binnen een jaar rond kan zijn.

“Dit akkoord vormt een belangrijke aanvulling op de lopende werkzaamheden voor de richtlijn hernieuwbare energie. Als vergunningen sneller worden afgeleverd voor gebieden waar de beste resultaten kunnen worden geboekt zonder het milieu te schaden, krijgen we sneller hernieuwbare energie op onze netten. Dit is de beste manier om onafhankelijk te worden van Russische energie en dit draagt ook aanzienlijk bij aan onze klimaatdoelstellingen,” zegt Josef Síkela, de Tsjechische minister van Industrie en Handel.

Al in juni 2022 werd 40 procent als nieuw streefcijfer vastgelegd in de algemene oriëntatie over de herbeschouwing van de richtlijn hernieuwbare energie. De Commissie had in het REPowerEU-plan voorgesteld om het streefcijfer te verhogen tot minstens 45 procent in 2030. In de richtlijn hernieuwbare energie van 2018 is voor 2030 het huidige streefcijfer van 32,5 procent vastgelegd.

Windmolenverbod rond de Veluwe

Het voorstel van de Raad van de EU valt gelijktijdig met een tijdelijke stop op de bouw van nieuwe windmolenparken in en rondom natuurgebied de Veluwe in Gelderland. Dat besluit is vooral genomen vanwege de wespendief, een beschermde roofvogel. Roofvogels hebben veel te lijden onder het opwekken van duurzame energie. Gelderland kan door het windturbineverbod niet voldoen aan de afgesproken te leveren duurzame energie uit het Nationaal Klimaatplan. Daarom wordt gekeken naar andere plaatsen voor windmolenparken, bijvoorbeeld in de Betuwe.

Het Europees recht dwingt tot een milieubeoordeling voor windmolenparken naar aanleiding van het Nevele-arrest van het Europese Hof.