Geen bewijs dat Rusland Nord Stream saboteerde, bekennen westerse diplomaten

Nadat explosies eind september de Nord Stream-leidingen ernstig hadden beschadigd, wezen westerse leiders en experts direct Rusland aan als schuldige. “Maar nu, na maanden onderzoek, zeggen tal van diplomaten in privégesprekken dat Rusland misschien toch niet schuldig is aan de aanval op de Nord Stream-leidingen,” schreef de Washington Post woensdag.

Geen bewijs

De krant sprak met 23 westerse diplomaten en inlichtingen-functionarissen, op basis van anonimiteit. Zij deelden informatie over de voortgang van het onderzoek, waarvan een deel is gebaseerd op geheime inlichtingen.

“Er is op dit moment geen bewijs dat Rusland achter de sabotage zit,” zei een Europese functionaris, waarmee hij de mening deelde van de overige ondervraagden.

Volgens de Washington Post dachten sommigen zelfs ‘dat Rusland niet verantwoordelijk was’. Anderen, die Rusland nog steeds als hoofdverdachte beschouwen, zeiden dat het wellicht onmogelijk is om de aanval aan welk land dan ook toe te schrijven.

Het inlichtingenapparaat van de Verenigde Staten onderschept regelmatig communicatie tussen Russische functionarissen en strijdkrachten, maar tot dusver hebben analisten nog geen berichten opgevangen waarin Russen de aanslag opeisen of proberen hun betrokkenheid te verdoezelen, volgens de ondervraagde diplomaten.

Zij wezen er ook op dat het onlogisch is dat Rusland verantwoordelijk zou zijn. Moskou heeft energie altijd gebruikt als instrument om politieke en economische druk uit te oefenen. Door te dreigen met het afsluiten van de toevoer kon het landen dwingen om mee te werken aan zijn doelstellingen. Dat drukmiddel heeft Rusland nu niet meer.

Dader op staatsniveau

De ondervraagden zijn het er allemaal over eens dat er opzet in het spel was. Een ambtenaar van de Duitse regering, die haar eigen onderzoek uitvoert, zei dat er explosieven aan de buitenkant van de structuren lijken te zijn geplaatst. Omdat de leidingen relatief ondiep gelegen zijn – op de plaats van één explosie ongeveer 80 meter diep – ‘kunnen theoretisch verschillende actoren de aanval hebben uitgevoerd, mogelijk met behulp van onderwaterdrones of met de hulp van oppervlakteschepen’, aldus de functionarissen.

“We weten dat deze hoeveelheid explosieven een dader op staatsniveau moet zijn,” zei de Finse minister van Buitenlandse Zaken Pekka Haavisto deze maand in een interview. “Het is niet zomaar een enkele visser die besluit om daar een bom te plaatsen. Het is zeer professioneel.”

VS niet genoemd als verdachte

De Washington Post ging niet op de mogelijkheid dat de VS achter de sabotage zouden kunnen zitten, hoewel daar genoeg aanleiding voor is. De NAVO hield in juni een oefening met onderwaterdrones rond het Deense eiland Bornholm, precies waar de Nord Stream-leidingen werden gesaboteerd.

Bovendien hebben de VS herhaaldelijk gewaarschuwd dat zij er ‘alles aan zouden doen om te voorkomen dat Nord Stream 2 operationeel zou worden’.

Enkele dagen na de explosies noemde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken de sabotage van de Nord Stream-leidingen zelfs een ‘geweldige kans’. “Het is een geweldige kans om voor eens en voor altijd de afhankelijkheid van Russische energie te beëindigen en zo Vladimir Poetin de bewapening van energie – als middel om zijn imperiale plannen te bevorderen – te ontnemen,” aldus Blinken.

De gerenommeerde econoom en VN-functionaris Jeffrey Sachs durfde wél zijn eigen regering te beschuldigen. Tot grote schok van de presentatoren zei hij live op de Amerikaanse TV ‘wat iedereen denkt’. Hij beschuldigde de VS onomwonden van het saboteren van de Nord Stream-leidingen.

“Ik weet dat het indruist tegen ons narratief en dat je deze dingen in het Westen niet mag zeggen,” zei Sachs. “Maar het is een feit dat als ik met mensen praat, men overal ter wereld denkt dat de VS het hebben gedaan. Zelfs journalisten van onze eigen kranten die zich ermee bezig houden, zeggen in privégesprekken tegen me: ‘Natuurlijk [hebben de VS het gedaan].’ Maar het verschijnt niet in onze media.”