Gisteren oordeelde de rechter dat het KRO-NCRV-programma Pointer zich onrechtmatig heeft uitgelaten over Clintel. Het programma beweerde dat Clintel wordt gefinancierd door de olie-industrie, maar die stelling is volgens de rechter niet op feiten gebaseerd. In zeven andere uitlatingen van Pointer zag zij echter geen onrechtmatigheid.
Pointer uitte in een uitzending en een begeleidend artikel verschillende beschuldigingen aan het adres van Stichting Climate Intelligence (Clintel). De stichting sprak van ‘laster’ en spande een kort geding aan. De rechter oordeelde dinsdag dat het TV-programma onzorgvuldig handelde door te stellen dat Clintel wordt gefinancierd door de olie-industrie: “Deze uiting is namelijk niet voldoende gebaseerd op feiten én het weerwoord van de stichting is ten onrechte niet in het programma opgenomen.”
Pointer hoeft echter geen rectificatie te publiceren. Volgens de rechter is de tekst die Clintel hiervoor voorstelde dusdanig geformuleerd dat het ‘geen rectificatie is, maar een verkapte verklaring dat de stichting niet wordt gefinancierd door de olie-industrie’. Clintel stelde daarop voor dat de rechter zelf een passende tekst voor rectificatie zou opstellen, maar dat verzoek afgewezen: “Het is niet aan de voorzieningenrechter om zelf een passende tekst voor een rectificatie op te stellen.”
Marcel Crok, een van de initiatiefnemers van Clintel en vanavond te gast bij blckbx today, is teleurgesteld dat Pointer geen rectificatie hoeft te publiceren. “De rechter maakt er een semantische discussie van, terwijl ze in de kop boven de uitspraak wel schrijven dat Pointer zich onrechtmatig uitliet. Als je dat zo belangrijk vindt, zeg dan ook dat ze dit moeten rectificeren. En als de rechter zo goed weet hoe je een rectificatie wél moet formuleren, dan kun je toch even het goede voorbeeld geven?”
Zeven andere uitlatingen van Pointer over Clintel waren volgens de rechter wel rechtmatig. Zo zag zij geen bezwaar in deze stelling: “Clintel voert een internationale desinformatiecampagne ten aanzien van het klimaat(beleid).” Volgens Clintel is er geen sprake van een klimaatcrisis en de rechter classificeert dit standpunt nu als ‘desinformatie’. “Volgens de wereldwijd geraadpleegde deskundigen (o.a. WHO en IPCC) ligt dit anders. Zij delen de opvattingen van Clintel niet. Volgens hen verspreidt Clintel dus informatie die niet juist is. Gelet hierop, vindt de uitlating van Pointer dus voldoende steun in het beschikbare feitenmateriaal,” zo stelt de rechter.
Volgens Crok wordt het zo wel erg gemakkelijk om iemand te beschuldigen van het verspreiden van desinformatie: “Als je een opvatting hebt die tegen de consensus ingaat, mag je dus beschuldigd worden van het verspreiden van desinformatie.” Volgens hem staat dit precedent een open dialoog in de weg: “Ik heb ook tegen de rechter gezegd dat dit zal leiden tot een verharding van het maatschappelijk debat. Want als ik me niet via een rechter kan verweren tegen de beschuldiging desinformatie te verspreiden, dan kan ik alleen verbaal terugslaan en daar bereik je niks mee.”
De rechter zag ook geen onrechtmatigheid in het feit dat Crok door Pointer werd geïntroduceerd als ‘klimaatontkenner’, omdat de term ‘een gebruikelijke aanduiding is, waarmee niet het bestaan van het klimaat of klimaatverandering wordt ontkend’. “Maar wie bepaalt of een term gebruikelijk is?” vraag Crok zich af. “Als ik Pointer een ‘pedofielenclub’ noem en ervoor zorg dat anderen dat ook doen, is er volgens de rechtbank kennelijk genoeg feitenmateriaal om te ondersteunen dat dit een gebruikelijke aanduiding is.”
Crok acht de kans klein dat Clintel in hoger beroep gaat tegen het vonnis. “We hebben weinig financiële slagkracht en we moeten ons afvragen of de advocaatkosten opwegen tegen wat we er mogelijk mee opschieten.”
Wel overweegt hij een klacht in te dienen bij de Ombudsman van de publieke omroep, Margo Smit, die dinsdag in een rapport Ongehoord Nederland (ON) ervan beschuldigde de journalistieke code geschonden te hebben. “Als je ziet wat Pointer allemaal fout heeft gedaan en je vergelijkt dat met wat ON fout gedaan zou hebben, dan kun je Pointer drie keer zo hard straffen. In de journalistieke code van de NPO staat bijvoorbeeld dat programmamakers onpartijdig en onbevooroordeeld moeten zijn. Alleen al op grond van dat criterium kun je betogen dat ze mij nooit een ‘klimaatontkenner’ hadden mogen noemen, want zij maken een onderzoeksjournalistiek programma. Het is geen column.”
Hoewel de teleurstelling overheerst, ziet Crok toch een lichtpuntje. “De rechtbank schreef als kop boven de uitspraak: ‘Tv-programma Pointer deed onrechtmatige uitlating over klimaatstichting Clintel’. En in die termen is het ook overgenomen door Villamedia, een gezaghebbende journalistieke website. Dat is voor Pointer echt een tik op de vingers. En dat vinden ze niet leuk, want zij wanen zich superieur en ver verheven boven Clintel.”
Vanavond is Marcel Crok te gast bij blckbx today.
Blckbx is een stichting zonder winstoogmerk die wordt gefinancierd door donaties van haar eigen publiek. Voor de mensen, door de mensen en met de mensen: dát is waar blckbx voor staat.
Hoewel we ervoor zorgen dat we de kosten zo minimaal mogelijk houden, zijn er toch doorlopende kosten om gedegen en professionele content te maken. Denk hierbij aan de techniek, de regie, de redactie, de webredactie en het onderhoud van de studio. Om de continuïteit van blckbx te waarborgen, hebben we daarom jouw hulp nodig.
Als je dit artikel waardeert en de urgentie van Nederlands grootste onafhankelijke nieuwsplatform inziet, dan nodigen we je van harte uit om ons te steunen. Alleen dankzij regelmatige donaties kunnen wij onafhankelijke content blijven produceren en onze reikwijdte vergroten, met als doel om de wereld beter te begrijpen. Voor de mensen, door de mensen en met steeds méér mensen.
Reacties