Google gaat gebruikers leren hoe ze 'desinformatie' kunnen herkennen

Het techbedrijf is van plan een reeks video's uit te brengen waarin de technieken worden belicht die veel desinformatie – volgens Google – gemeen heeft. De niet weg te klikken video’s zullen verschijnen als advertenties op de platforms Facebook, YouTube en TikTok. Gebruikers moeten de video’s eerst afkijken, voordat ze content mogen zien.

Het gaat om een aanpak die prebunking wordt genoemd, waarmee Google wil voorkomen dat ‘misinformatie’ zich online verspreidt. Als misinformatie bestempelt Google bijvoorbeeld vraagtekens zetten bij de strijd tegen klimaatverandering, verkondigen dat de coronaprikken gevaarlijk zijn, negatieve standpunten uitdragen over massa-immigratie en de integriteit van verkiezingen in twijfel trekken. Het concept zal de komende tijd eerst uitgerold worden in Duitsland.

"Er is echt vraag naar oplossingen," zegt Beth Goldberg, hoofd onderzoek en ontwikkeling bij Jigsaw, een afdeling van Google die nieuwe sociale uitdagingen bestudeert. "Advertenties gebruiken als middel om een desinformatietechniek tegen te gaan is vrij nieuw. En we zijn enthousiast over de resultaten."

Succesvolle pilot

Afgelopen najaar testte Google het concept met een prebunking-videocampagne in Polen, Tsjechië en Slowakije, waarin gebruikers 'getraind' werden om vooroordelen over vluchtelingen uit Oekraïne te herkennen. De video's werden 38 miljoen keer bekeken. Onderzoekers ontdekten dat in vergelijking met mensen die de video's niet hadden gezien, degenen die wel hadden gekeken ‘beter in staat waren om desinformatie-technieken te herkennen’ en ‘minder geneigd waren om valse beweringen onder anderen te verspreiden’.

Prebunking krijgt steun van onderzoekers en techbedrijven, aldus persbureau AP:

”Journalistieke factchecks zijn effectief, maar ze zijn arbeidsintensief, worden niet door iedereen gelezen en overtuigen niet degenen die de traditionele journalistiek toch al wantrouwen. Contentmoderatie door techbedrijven is een ander antwoord, maar het drijft desinformatie alleen maar naar elders, terwijl het de claim van censuur en vooringenomenheid oproept. Prebunking video's daarentegen zijn relatief goedkoop en gemakkelijk te produceren en kunnen door miljoenen mensen worden gezien wanneer ze op populaire platforms worden geplaatst. Ze gaan ook de politieke uitdaging uit de weg door zich niet te richten op de onderwerpen van desinformatie, maar op de technieken die virale desinformatie zo aanstekelijk maken.”

Gevaarlijke ontwikkeling

Hoe gevaarlijk het is als een sociale media-platform kan bepalen wat waar is en wat niet bewijst de publicatie van de Twitter Files door Elon Musk. Daaruit bleek dat de vorige directie van Twitter samenspande met de FBI en de Amerikaanse regering om ongewenste meningen op Twitter te censureren. Vaak ging het om informatie die achteraf juist bleek te zijn, zoals over de laptop van Hunter Biden. Daarmee beïnvloedde Twitter als private onderneming de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2020.

Ook werden gebruikers die ingingen tegen het COVID-narratief van de regering door Twitter geshadowbanned of van het platform verwijderd, zelfs gerenommeerde artsen van Harvard en Stanford. Ook hier geldt dat veel van deze artsen – wier informatie door Twitter als desinformatie werd bestempeld – achteraf gelijk bleken te hebben. Bijvoorbeeld over de schade die lockdowns aanrichten, de ineffectiviteit van mondmaskers en de schadelijkheid van COVID-vaccins.

“De censuur van Twitter zorgde ervoor dat de Amerikaanse bevolking essentiële informatie over gezondheidsrisico’s werd onthouden,” zei congreslid Nancy Mace afgelopen vrijdag tijdens een hoorzitting in het congres tegen Vijaya Gadde, de voormalige censuurchef van Twitter.

Gadde gaf tegenover Mace toe dat Twitter niet alleen opdracht kreeg van de Amerikaanse regering en de FBI om afwijkende meningen te censureren, maar dat regeringen van over de hele wereld censuurverzoeken indienden.