EU-burgers moeten betalen voor CO2-uitstoot rijden en wonen

De maatregelen zijn onderdeel van een pakket aan klimaatwetten dat onderhandelaars van de EU-landen en het Europees Parlement in de nacht van zaterdag op zondag overeen zijn gekomen. De nieuwe klimaatwetten, die nog wel goedgekeurd moeten worden door de lidstaten en het voltallige Europees parlement, zijn volgens de EU nodig om de klimaatdoelen te halen. Voor 2030 moet de uitstoot met 55 procent omlaag, zodat de EU in 2050 ‘klimaatneutraal’ is.

Emissierechten

Het maatregelenpakket dient ter hervorming van de EU-regeling voor de handel in emissierechten (ETS). Onder dit systeem moesten tot dusver alleen energiebedrijven en zware industrie emissierechten hebben voor de uitstoot van broeikasgassen. Uitstoters die schoon produceren kunnen hun rechten verkopen aan andere bedrijven. Elk jaar geeft de EU minder vergunningen uit om op die manier de uitstoot te verlagen.

Maar deze regeling gaat nu ook gelden voor de broeikasgassen waarvoor het wegverkeer en gebouwen verantwoordelijk zijn. Dat gaat via pompstations en energiebedrijven, die vanaf 2027 moeten betalen voor emissierechten. Zij rekenen dit vervolgens door aan de klant, waardoor burgers straks bij iedere tankbeurt, warme douche en het aanzetten van de verwarming de portemonnee moeten trekken in de strijd tegen klimaatverandering.

Gedragsbeïnvloeding

Gezien de hoge energieprijzen zijn nu al veel mensen huiverig om de verwarming aan te zetten en de auto te pakken. Door de CO2-heffing zullen daarom veel mensen in de financiële problemen komen, maar de EU-onderhandelaars hebben daar iets op bedacht. Er komt namelijk ook een fonds van vooralsnog 86 miljard euro, waarmee EU-lidstaten de kosten voor armlastigen kunnen drukken of hen helpen bij de aanschaf van bijvoorbeeld een warmtepomp, elektrische auto of bij het beter isoleren van hun woning. Het maatregelenpakket is daarmee ook gericht op gedragsbeïnvloeding.

CO2-budget

Critici beschouwen de EU-maatregel als de opmaat naar een CO2-budget. “De Europese Unie heeft zojuist de eerste stap gezet naar een systeem van persoonlijk CO2-budget. Elke burger zal moeten betalen voor zijn CO2-uitstoot in een poging om de uitstoot tegen 2030 met 55 procent te verminderen. Begrijpt u nu waarom banken en luchtvaartmaatschappijen er al mee bezig waren?” reageerde commentator Eva Vlaardingerbroek

In augustus pleitte Rabobank-directeur Barbara Baarsma al voor een persoonsgebonden CO2-budget, waarbij ‘rijke mensen die veel willen vliegen, rechten kopen van arme mensen die daar geen geld voor hebben’. “Zo kunnen mensen met een smalle portemonnee ook iets verdienen aan vergroening,” zei ze.

Het ‘opgegooide balletje’ van Baarsma om een persoonsgebonden CO2-budget in te voeren past naadloos bij eerdere initiatieven waarbij zij en de Rabobank betrokken zijn. In april liet Baarsma weten dat de Rabobank klanten voortaan via de bankapp gaat wijzen op het doen van ‘foute’ aankopen. In juli werd bekend dat ook ING klanten gaat wijzen op de CO2-impact van hun bestedingen. En ook kruidenier Albert Heijn wil klanten via de kassabon gaan wijzen op hun CO2-voetafdruk om zo hun gedrag te beïnvloeden.

BVNL heeft een spoeddebat aangevraagd over de Europese CO2-heffing. “Niemand in Nederland heeft gekozen voor dit vreselijke dictaat vanuit Brussel,” aldus partijleider Wybren van Haga. “Wij willen onze soevereiniteit terug. Als het gaat om migratie of ander beleid waaraan Nederlands belastinggeld wordt uitgegeven, moet er in het belang van Nederland gedacht worden.” Voor Van Haga is deze ‘klimaatdwang vanuit de de EU’ reden voor een Nexit, waarbij Nederland de EU verlaat.